Defensie zou geen gewelddadige computergames moeten gebruiken tijdens bijeenkomsten om jongeren te werven voor het leger. Dat stelt de CDA-fractie in de Tweede Kamer. In vragen aan staatssecretaris Jack de Vries (Defensie) en minister André Rouvoet (Jeugd en Gezin) vraagt het CDA daarom een verbod op gebruik van dergelijke games. Dat zou kunnen op basis van een verbod om schadelijke afbeeldingen te verspreiden onder kinderen onder de zestien. Zij zouden immers bij de wervingsbijeenkomsten van Defensie aanwezig kunnen zijn.

Defensie gebruikt Counter Strike en Unreal Tournament. Die laatste is in Duitsland al sinds 2002 verboden, meldt het CDA. Nu is de gemiddelde 15-jarige bezig met multiplayer van Call of Duty 5. Zal hij de games van Defensie te spannend of eng vinden? Mwoah. Slap en achterhaald, eerder. Beide spellen zijn 10 jaar oud. Je zou de games van Defensie bijna willen verbieden wegens het beschadigen van het eigen imago. Maar daar is het onze christendemocraten natuurlijk niet om te doen. De games van Defensie kunnen aanzetten tot geweld, en dat willen we vijftienjarige aspirant-militairen niet aandoen, zo luidt het argument. Nee zeg, soldaten en geweld, het idee alleen al. Die jongens moeten natuurlijk niet denken dat ze iets met Geweld gaan doen als ze eenmaal hun uniform aanhebben.

En er is meer aan de hand. Ons land staat al sinds jaar en dag op een zwarte lijst van Unicef, omdat onze krijgsmacht 16- en 17-jarigen werft. Dat zijn kindsoldaten. Volgens het Internationale Recht mogen we deze leeftijdscategorie niet blootstellen aan de krijgsdienst, zonder uitzonderingen. Ten tijde van de Fitna-discussies riep onze premier andere landen nog op zich te houden aan het Internationale Recht. Maar Defensie gaat door met het werven van kinderen, want ook mét deze groep zijn er tegen de 8.000 vacatures op een totaal van ruim 46.000 militairen. Kennelijk gaat dat belang boven het Internationaal Recht, dat overigens door onze krijgsmacht zo uitstekend verdedigd wordt in de inzetgebieden.

De games die Defensie gebruikt zijn niet verboden, ook niet voor jeugd onder de 16. Daarover loopt wel een slepende discussie en er zijn al stapels beleidsstukken gewijd, maar vooralsnog is er geen zicht op een uitkomst. Volgens de minister van justitie is het onmogelijk de verkoop van spellen te verbieden. Dit bleek in 2007 ten tijde van de discussies rond Manhunt 2.

Maar, zei Hirsch Ballin, een verbod op de verkoop aan jeugd onder de 16 zou wel mogelijk zijn, hoewel hij de grens liever bij 18 jaar zou leggen. In 2008 liet het kabinet de mogelijkheden tot verbod nog een keer onderzoeken, zonder eenduidige uitkomst. De bescherming van minderjarigen tegen schadelijk beeldmateriaal is vastgelegd in art. 240a van het Wetboek van Strafrecht. Leeftijdsindicaties als 18+ en waarschuwingslabels voor geweld maken videogames echter juist aantrekkelijk voor jongeren, blijkt uit onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Als je de verkoop tegengaat, is illegaal downloaden van Usenet of met een torrent voor de gamebeluste 15-jarige het gemakkelijkste alternatief. Dat je met een illegale kopie geen toegang hebt tot een gameserver is dan hooguit vervelend; zelf een server opzetten is immers niet zo moeilijk. Verbieden stimuleert dus crimineel gedrag: illegaal downloaden van software en het opzetten van gameservers met illegale software. Dat een aardig percentage van de keygens en NO-CD fixes voor illegale spellen een trojan bevat moeten we maar voor lief nemen.

Gewoon verbieden is op praktisch niveau nog veel complexer dan het al lijkt - er zijn steeds meer ouders die zelf gamen. Mag je games voor je kinderen kopen als je zelf het geweld niet problematisch vindt? Moet je je eigen computer beveiligen tegen je kinderen zodat ze niet alle spellen kunnen starten die je zelf speelt? Ben je aansprakelijk als je dat niet goed genoeg doet? Mag een gezin afgesloten worden omdat een minderjarige online een 16+ spel speelt of spelsoftware illegaal binnenhaalt? Het is heel kenmerkend dat alle betogen over het gevaar van computerij ouders als complete digitale nitwits presenteren - spreek voor jezelf, ja!

Waar het vooral om gaat is dat de ouder/verzorger er blijkbaar op moet toezien dat het kroost geen spellen speelt die volgens het kabinet niet goed voor ze zijn. Mag de overheid in dit geval achter de voordeur ingrijpen? In principe is ingrijpen achter de voordeur alleen toegestaan als er zeer dringende redenen voor zijn. De relatie tussen gewelddadige spellen en geweldsincidenten is echter niet lineair aangetoond. Er zijn wel statische aanwijzingen dat er een correlatie is, dus de politieke druk gaat door. Met regelmaat duiken er berichten op na het plegen van een moord dat 'de dader was geïnspireerd door ...'. En dan volgt de naam van een computerspel. De daders van de moordpartij op de Columbine High School - 13 doden - speelden Doom en Quake. De dader van het bloedbad in Erfurt - 16 doden - was een fanatiek speler van Counter-strike. Wat betekent dit als je weet dat 99% van de jeugd regelmatig computerspellen speelt en dit de populairste spellen zijn? Inderdaad, niets. De discussie speelt zich af rond opinies maar zonder feiten. Zoals kenmerkend verwoord wordt in het 'Christelijk magazine' Terdege: er is geen wetenschappelijk onderzoek dat bewijst dat er géén verband is tussen geweld in spellen. Ja, zo lust ik er nog wel een.

Toegeven aan de wens tot verbod opent de deur voor staatsopvoeding: is er een relatie tussen bepaalde activiteiten en strafbaar gedrag? Verbieden die hap! Als bezoekers van partyflock.nl statistisch gezien bovenmatig veel pillen slikken en over seks praten, kun je de toegang voor minderjarigen dan verbieden? Vast wel, drugsgebruik en pornificatie onder jongeren is immers een groot probleem, dat de aandacht van ons kabinet heeft. Maar als nu bezoek aan een bepaalde kerk, sport of moskee statistisch relateert aan fraude of geweld? Dan wordt het vermoedelijk ineens stil in Den Haag.

Op de CDA-politici die met het voorstel kwamen voor een verbod op games past maar één woord: ongeschikt!

Door Peter Rietveld, Senior Security consultant bij Traxion - The Identity Management Specialists -

Vorige columns van Peter