Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Wil je weten wat onder de AVG nu wel en niet is toegestaan of zit je met andere gerelateerde dilemma's? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Vraag: Arnoud, op Twitter las ik: So @metpoliceuk has been running facial recognition trials, with cameras scanning passers-by. A man who covered himself when passing by the cameras was fined £90 for disorderly behaviour and forced to have his picture taken anyway. Mag dat zomaar, als politie iemand beboeten als je weigert je gezicht te laten herkennen? Dat vind ik toch nogal een inbreuk op mijn grondrechten.

Antwoord: De inzet van gezichtsherkenning bij de politie is al langer tijd onderwerp van aandacht, onder meer vanwege de bar slechte resultaten. Maar het is technologie, op televisie werkt het dus we blijven het gewoon gebruiken en foutjes, ach ja iedereen maakt foutjes he meneertje.

Mensen een boete opleggen omdat ze niet gezichtsherkend willen worden, die kende ik echter nog niet. In 2010 blogde ik over hoe je dit eenvoudig voorkomt, zie plaatje. Maar dat is vrij geavanceerd gedoe met make-up, deze meneer lijkt gewoon gezichtsbedekkende kleding aangewend te hebben. En dat is een juridisch probleem, omdat je in allerlei landen strafbaar bent als je in diverse openbare ruimtes zonder noodzaak je gezicht bedekt.

In Nederland is er geen algemeen verbod op gezichtsbedekking, wel vanaf 1 augustus in een aantal specifieke ruimtes. De Wet gedeeltelijk verbod gezichtsbedekkende kleding zegt het als volgt (pdf):

Het is verboden om in het openbaar vervoer en in gebouwen en bijbehorende erven van onderwijsinstellingen, overheidsinstellingen en zorginstellingen kleding te dragen die het gezicht geheel bedekt of zodanig bedekt dat alleen de ogen onbedekt zijn, dan wel onherkenbaar maakt.

Deze wet is het resultaat van het "boerkaverbod" dat begin jaren tien enige ophef gaf, maar veel te ver bleek te gaan en vooral niet tegen boerka’s ingezet kon worden omdat je daar een grondwettelijk beschermde reden hebt (godsdienstvrijheid in het openbaar) om dit verbod te mogen schenden. De nieuwe regels zijn vrij beperkt: alleen in openbaar vervoer en overheidsgebouwen (plus zorg en onderwijs). Gewoon op straat geldt dit verbod dus niet.

In theorie kan het dus: loop met een bivakmuts op station Utrecht centraal waar net een gezichtsherkenningspilot draait, en je krijgt een boete tot 415 euro (eerste categorie). Het doel van de gezichtsbedekking doet er niet toe – of je je nu wilt onttrekken aan zo’n algoritme of gewoon niet herinnerd wil worden in een winkel. Alleen bij wettelijke uitzonderingen als noodzaak voor de gezondheid of deelname aan een culturele activiteit mag je het verbod schenden.

Maar die schmink is geen kleding, dus die kun je blijven gebruiken. Een alternatief is nog dit petje met leds, dat schijnt ook goed de camera's te verstoren.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.