Wie op vakantie gaat sluit zijn woning goed af, maar de digitale voordeur wordt nog altijd onvoldoende afgesloten, zo stelt Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime bij de politie, in het magazine van de Cyber Security Raad (CSR).

De CSR is een nationaal en onafhankelijk strategisch adviesorgaan van het kabinet dat periodiek een magazine uitbrengt. De nieuwste editie staat in het teken van de 'Human Factor' (pdf). Volgens het CSR staat de mens namelijk centraal in digitale wereld: "Als burger, consument, slachtoffer, dader, sterkste schakel en zwakste schakel."

Ook Van der Plas ziet dit menselijke aspect. "Wie op vakantie gaat, sluit alles goed af, regelt wellicht een tijdschakelaar voor het licht. Vraagt de buren de post weg te halen. Alles om ervoor te zorgen dat het lijkt alsof je thuis bent en om inbrekers buiten de deur te houden. De digitale deur sluiten we daarentegen nog steeds onvoldoende af, bijvoorbeeld omdat die beveiligingsupdate nu even niet uitkomt of we klikken te snel op een linkje in een verdachte e-mail."

Een bijkomend probleem is dat de omvang van cybercrime nog altijd onduidelijk is. Veel slachtoffers, zowel particulieren als bedrijven, zouden namelijk geen aangifte doen, merkt Van der Plas op. Niet iedereen weet dat hij slachtoffer is geworden. Bedrijven die dit wel ontdekken doen vaak geen aangifte uit angst voor imagoschade. Daardoor kunnen bepaalde trends verborgen blijven, wat het weer lastiger maakt om cybercriminelen te voorkomen of de schade ervan te beperken.

Zwakke plek

Ook Luitenant-generaal Onno Eichelsheim stelt in het magazine dat de menselijke factor een belangrijke rol speelt. Hij benadrukt dat de mens vaak zelf een zwakke plek in de beveiliging is. "Veelal onbewust doen we dingen, al dan niet extern geïnitieerd, die ons en onze systemen kwetsbaar maken. De medewerker beweegt zich privé natuurlijk ook in het digitale en maatschappelijke domein."

Volgens Eichelsheim is het belangrijk om een gezamenlijke boodschap consistent te herhalen om de maatschappelijke bewustwording te verhogen. "Het is mij in ieder geval gedurende mijn loopbaan duidelijk geworden dat investeren in de awareness van de medewerker een belangrijke schakel is in onze digitale veiligheid. Binnen Defensie besteden we dan ook specifiek aandacht aan deze kant van de human factor."

Kenniskloof

In het CSR Magazine komt ook Delphine Chevallier aan het woord. Zij helpt organisaties met digitaliseren. Chevallier stelt dat er een kenniskloof zit tussen it'ers en mensen die technologie voor hun dagelijkse werkzaamheden moeten gebruiken. Een tweede probleem is de moeite die het mensen kost om van menselijke interacties naar it-interacties om te schakelen.

Om goed voorbereid op cyberaanvallen te zijn is het volgens Chevallier belangrijk dat bedrijven beschikken over mensen die de essentiële bedrijfsprocessen handmatig kunnen uitvoeren en dat iedereen binnen de organisatie weet wat ze moeten doen om de digitale middelen van het bedrijf te beschermen. "Als systemen stoppen met werken plaatst het ons terug in een omgeving waar we onbewust afstand van hebben genomen", waarbij ze doelt op het werken zonder digitale tools.

Afsluitend laat Elly van den Heuvel-Davies van de CSR weten dat het digitale tijdperk om nieuwe kennis en vaardigheden van mensen vraagt. "We weten dat onze kwetsbaarheid en afhankelijkheid toenemen, maar toch zijn we daar nog onvoldoende op ingericht."