Het CDA wil dat minister Kuipers opheldering geeft over de dominante positie die EPD-leverancier ChipSoft onder Nederlandse ziekenhuizen heeft. Onlangs meldde NRC dat ChipSoft via een rechtszaak probeert om een kritisch rapport van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) tegen te houden. In het rapport staat onder meer kritiek van ziekenhuizen over de hoge winst van de softwareleverancier.

Afgelopen december stelde de ACM dat Nederlandse ziekenhuizen voor hun elektronisch patiëntendossier (EPD) sterk afhankelijk zijn van hun huidige leverancier en deze vendor lock-in uiteindelijk nadelig is voor patiënten. De toezichthouder startte in 2020 een onderzoek naar de 'leveranciersklem' van ict-bedrijven in de zorgsector. Zo analyseerde toezichthouder de lopende contracten tussen ziekenhuizen en hun EPD-leverancier.

De eerste analyse van deze contracten en gesprekken bevestigen het initiële beeld van de ACM dat ziekenhuizen sterk afhankelijk zijn van hun huidige EPD-leverancier. Overstappen naar een ander EPD-systeem is ingewikkeld en kostbaar. Dit geeft leveranciers een sterke positie, aldus de toezichthouder. Nederlandse ziekenhuizen gebruiken EPD-systemen van vier leveranciers, waarbij ChipSoft met 51 ziekenhuizen marktleider is, gevolgd door Epic dat in 11 ziekenhuizen wordt gebruikt. De overige ziekenhuizen beschikken over een systeem van Nexus (7) of Cerner/SAP-systeem (5).

De rechter gaf ChipSoft in maart in een kort geding gelijk waardoor de ACM, tot de bodemprocedure is behandeld, alleen de managementsamenvatting van het onderzoeksrapport mag publiceren (pdf). ChipSoft had in 2019 een omzet van 107 miljoen euro en een brutowinst van 45 miljoen euro. Een winstmarge van 42 procent. Dat jaar had het bedrijf 360 miljoen euro op de bank staan.

Ziekenhuizen hekelen met de name de hoge licentiekosten. Een middelgroot ziekenhuis is twee miljoen euro kwijt, meldt NRC. Een klein ziekenhuis betaalt 1,5 miljoen euro. CDA-Kamerlid Van den Berg heeft nu vragen aan Kuipers gesteld. "Deelt u de mening dat het ongezond is dat één bedrijf de markt van software voor ziekenhuizen op deze wijze domineert", zo wil ze van de minister weten.

Daarnaast is Kuipers gevraagd om een overzicht van de bedragen die ziekenhuizen per jaar kwijt zijn aan softwareleveranciers, als het gaat om de aanschafkosten van nieuwe softwaresystemen én de jaarlijks terugkerende licentiekosten. "Deelt u de mening dat softwareleveranciers voor ziekenhuizen geen tientallen procenten winstmarge zouden moeten maken, aangezien zij hun winst verdienen uit collectieve middelen?", vraagt Van den Berg verder.

Tevens wil ze van Kuipers weten of hij ook vindt dat de drempel voor ziekenhuizen om van softwareleverancier te wisselen zo laag mogelijk zou moeten zijn en of de minister bereid is wettelijk vast te leggen dat in contracten moet worden vastgelegd dat extractie van gegevens/dataportabiliteit gratis moet zijn. Kuipers moet daarnaast duidelijk maken op welke manier de Nederlandse softwaremarkt aantrekkelijker gemaakt kan worden voor nieuwe leveranciers en of hier een rol voor de overheid is weggelegd. De minister heeft drie weken om de vragen te beantwoorden.