De meeste Nederlanders zien het opstellen van regels van wat erop internet en sociale media wel of niet kan worden gezegd en gedeeld vooral een taak van de nationale overheid, zo claimt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) op basis van onderzoek onder dertienhonderd Nederlanders. Daarnaast zegt 76 procent van de bevolking voldoende vertrouwen in zichzelf te hebben om onjuiste informatie op internet te herkennen.

Het SCP doet periodiek onderzoek naar 'burgerperspectieven', waarbij de mening over verschillende onderwerpen wordt gepeild. Een van de thema's voor het tweede onderzoek van dit jaar gaat over (mis)informatie en omgangsnormen op sociale media. Een meerderheid (76 procent) zegt voldoende vertrouwen in zichzelf te hebben om onjuiste online informatie te herkennen. Iets minder dan de helft maakt zich tegelijkertijd redelijk tot heel veel zorgen om foutieve of misleidende informatie op internet. Mensen zijn vooral bezorgd dat anderen zich laten beïnvloeden door nepnieuws of dat nepnieuws tot polarisatie kan leiden.

Een nipte meerderheid (51 procent) van de deelnemers vindt dat de overheid moet kunnen ingrijpen als mensen volgens de overheid gevaarlijke informatie delen, ook als dat ten koste gaat van de vrijheid van meningsuiting. "De steun voor ingrijpen wordt genuanceerd door deelnemers aan focusgroepen die in eerste instantie voor ingrijpen zijn, maar op dilemma’s stuiten wanneer ze erover doorpraten", legt het SCP verder uit.

Als het gaat om wat er wel en niet op internet gezegd kan worden, vindt 71 procent het een taak van de overheid om hier regels voor op te stellen. Op de vraag "Stel dat u het voor het zeggen hebt. Hoeveel verantwoordelijkheid zou u de volgende partijen willen geven voor het bepalen van regels over wat mensen wel of niet kunnen zeggen of delen op het internet?", staat de landelijke overheid bovenaan. Techbedrijven staan helemaal onderaan. Bijna veertig procent stelt dat deze bedrijven geen tot weinig verantwoordelijkheid hebben voor regels op internet.

De mate waarin burgers verantwoordelijkheid aan de overheid toekennen, hangt sterk samen met vertrouwen in die overheid. Mensen die twijfelen of het verstandig is om de overheid meer verantwoordelijkheid te geven voor online regels, vragen zich af of de overheid wel de capaciteit heeft om regels te handhaven en of je ook toekomstige regeringen deze verantwoordelijkheid kunt toevertrouwen.