De overheid kijkt naar het uitfaseren van geprinte pasfoto's, zodat er alleen met ingeleverde digitale pasfoto's voor paspoorten of identiteitskaarten wordt gewerkt. Wettelijk gezien is het gebruik van digitale pasfoto's al mogelijk, maar wordt dit belemmerd door de huidige hardware en koppelingen met bestaande systemen. Dit probleem zal in het traject voor live enrollment worden opgelost, zo laat demissionair staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering in een brief aan de Tweede Kamer weten (pdf).

Vorig jaar juli meldde Van Huffelen dat corrupte ambtenaren op bestelling Nederlandse paspoorten aan criminelen hebben geleverd, waarbij pasfoto’s van andere mensen werden gebruikt die op de aanvrager leken. "Ik maak mij zorgen dat zware criminelen met kennis van binnenuit op oneigenlijke gronden paspoorten en ID-kaarten kunnen verkrijgen voor hun criminele activiteiten en met een valselijk opgemaakt paspoort of ID-kaart onopgemerkt hun gang kunnen gaan", schreef de staatssecretaris afgelopen november aan de Tweede Kamer.

Om fraude tegen te gaan werden verschillende maatregelen aangekondigd. Verschillende van die maatregelen zijn inmiddels uitgevoerd. Zo worden gemeenteambtenaren automatisch uitgelogd, wat moet voorkomen dat medewerkers (moedwillig) op naam van iemand anders aanvragen voor reisdocumenten kunnen verwerken. Daarnaast worden er meer gegevens gelogd.

Live enrollment

Bij de aankondiging van de antifraudemaatregelen liet de staatssecretaris ook weten dat het ministerie van Binnenlandse Zaken eind 2021 een project heeft opgezet (Modernisering Afname Biometrie) met als doel om de geprinte pasfoto uit te faseren. "Een ter plekke gemaakte gezichtsopname verkleint de kans op het onjuist koppelen van een afbeelding aan een persoon, voorkomt de manipulatie van foto’s in het aanvraagproces en verhoogt de kwaliteit van de afbeelding", aldus Van Huffelen destijds.

Vorig jaar meldde de staatssecretaris dat de foto in de huidige werkwijze aan kwaliteit verliest wanneer deze eerst wordt geprint en vervolgens wordt ingescand tijdens het aanvraagproces. "De mogelijkheid ter plaatse een gezichtsopname te maken verlaagt de drempel voor baliemedewerkers om een gezichtsopname, die niet aan de fotomatrix voldoet, af te keuren. De ambtenaar kan immers direct een nieuwe maken en de burger hoeft daarvoor niet terug naar een fotograaf."

Van Huffelen kondigde onderzoek aan of een dergelijke live enrollment op vrijwillige basis is te realiseren, vooruitlopend op een wettelijke verplichting. "Burgers kunnen er dan zelf voor kiezen om aan de balie een gezichtsopname te laten maken." Uit het onderzoek van de staatssecretaris blijkt dat het inleveren van een digitale pasfoto juridisch al mogelijk is. "De bestaande wettelijke kaders van de Paspoortwet en onderhavige regelgeving zijn geen belemmering voor uitgevende instanties om op vrijwillige basis live enrollment apparatuur te installeren en digitale foto’s te accepteren."

"Echter, de huidige hardware en koppelingen met bestaande systemen zijn de voornaamste belemmering om daarmee te beginnen. Dit wordt geadresseerd in het traject voor live enrolment", voegt Van Huffelen verder toe. De ontwikkeling van live enrollment zal zich tot eind van het jaar richten op het realiseren van proefopstellingen om zo praktische inzichten te krijgen met betrekking tot fotokwaliteit en bediengemak. Parallel daaraan wordt de architectuur uitgewerkt om digitale pasfoto’s te kunnen ontvangen en delen met alle relevante partners, besluit de staatssecretaris.