Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Ik pas af en toe op bij ons pasgeboren kleinkind. De laatste keer ging deze net huilen toen ik beneden was, en voordat ik boven kon zijn kreeg ik een appje van de vader (mijn stiefzoon dus) dat hij op de webcam zag dat de baby huilde en wat er aan de hand was. Ik had geen idee van die camera en voel me zeer bespied. Wat kan ik nu het beste doen?

Antwoord: Eerst maar even het formeel-juridische antwoord. De vraagstellende oma is geen werknemer, zoals bij de variant van de vraag uit 2019. (Een nichtje met oppassen als bijbaan zou wél als werknemer hier wat mee kunnen.)

Het begint voor mij met dat de oppas niet wist van de camera. Dat is een probleem; je moet als gebruiker van een dergelijke nannycam wel melden dát je een camera inzet, hoewel je niet strikt hoeft aan te geven waar die precies hangt. Doe je dat niet, dan kan dat strafbaar zijn (art. 139f Strafrecht):

hij die, gebruik makende van een technisch hulpmiddel waarvan de aanwezigheid niet op duidelijke wijze kenbaar is gemaakt, opzettelijk en wederrechtelijk van een persoon, aanwezig in een woning of op een andere niet voor het publiek toegankelijke plaats, een afbeelding vervaardigt;

De enige discussie zou dan zijn of je als verse ouder een ‘recht’ hebt (in de zin van “niet wederrechtelijk”) om stiekem de oppas te filmen. Het enkele feit dat je mensen of goederen wilt beschermen is daarvoor te weinig, want dat kun je ook doen met een wél gemelde camera.

Vaak wordt dan als tegenargument aangedragen dat mensen hun gedrag aanpassen, zodat je dieven of rokende/drinkende oppassen niet kunt betrappen. Waar ik dan tegenover zet: is het niet beter om het ongewenste gedrag te verhinderen dan het achteraf op beeld te hebben?

Je kunt natuurlijk ook de AVG erbij halen, alleen krijg je dan discussie of dit niet toch gaat over een huishoudelijke activiteit. Die zijn uitgesloten van de AVG, waarbij in het Rynes-arrest is gezegd de AVG wél geldt als je de openbare ruimte filmt. Maar hier gaat het juist om een besloten ruimte. Uitgemaakt voelt het voor mij niet, omdat de AVG wel als doel heeft ook dit soort zaken tegen te gaan.

Dat allemaal gezegd hebbende, het praktische antwoord is natuurlijk om die juridische argumenten niet te gebruiken en in overleg te gaan. Waarom moet die camera aan staan als oma er is om op te passen? Daar kunnen een heleboel redenen voor zijn, dus ik zou ook hier niet heel hard erin gaan met “die camera eruit of je past maar lekker zelf op” maar kijken of je de zorgen van de immers onervaren en dus overbezorgde ouders (been there, done that, got the t-shirt) op een of andere manier tegemoet kunt komen.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.