Twee Nederlandse stichtingen hebben van de rechter groen licht gekregen om miljoenen Nederlandse TikTok-gebruikers in twee rechtszaken te vertegenwoordigen. Het gaat om stichting Massaschade & Consument en stichting Take Back Your Privacy, die beide claimen dat TikTok de privacy van gebruikers op grote schaal schendt.

Massaschade & Consument startte in 2021 een collectieve actie omdat het vindt dat TikTok al jaren onrechtmatig informatie over haar gebruikers verzamelt en doorverkoopt. De rechtbank heeft nu bepaald dat de stichting exclusief de belangen van volwassen TikTok-gebruikers mag behartigen, Take Back Your Privacy zal de procedure namens minderjarige TikTok-gebruikers voeren.

In de komende weken worden TikTok en de stichtingen in de gelegenheid gesteld om aan te geven of overleg over een schikking zinvol is en wordt bepaald wanneer de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak plaatsvindt. Indien de vorderingen van beide stichtingen gegrond worden verklaard, zal de rechter opnieuw vragen om eerst een schikking met TikTok proberen te treffen over een gepaste schadevergoeding voor alle Nederlandse gebruikers.

"Kinderen en ouders hebben er geen idee van hoezeer TikTok gebruikers in de gaten houdt en welke gegevens het al jaren illegaal verzamelt. Denk aan profielinformatie, video’s, foto’s, locatiegegevens en alles wat kinderen doen in de app. Bijvoorbeeld waar ze naar kijken, hoelang en wat ze leuk vinden. TikTok gebruikt deze data om miljarden winst te maken via gerichte advertentieverkoop. Ook stuurt het platform gegevens van kinderen naar het buitenland, onder meer naar China, zonder dat duidelijk is wat er vervolgens met die gegevens gebeurt. Dat moet stoppen", zegt Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond, die Take Back Your Privacy ondersteunt.

"Als gebruiker legt jouw belang het voortdurend af tegenover de commerciële belangen van TikTok, dat probeert je zoveel mogelijk tijd, informatie en geld afhandig te maken. Daarbij heeft het talloze wetten en regels overtreden, die juist bedoeld zijn om jou als consument te beschermen. Het is tijd dat TikTok haar platform op orde brengt", zegt Lucia Melcherts, voorzitter van Massaschade & Consument. "Wij willen als stichting daadwerkelijk actie van TikTok zien om gebruikers beter te beschermen tegen privacymisbruik en de sociale, mentale en financiële problemen die veelvuldig TikTok-gebruik met zich meebrengt. Dat TikTok dat niet eerder zelf heeft gedaan, moet nu gecompenseerd worden."