De Rechtbank Gelderland heeft in een strafzaak het verzoek van advocaten om inzage te krijgen in ruwe Encrochat-data afgewezen. Ook alle andere verzoeken van de advocaten wees de rechter af. De verdachten in deze zaak worden verdacht van drugshandel en zouden via de versleutelde chatdienst EncroChat hebben gecommuniceerd.

Volgens verschillende media ontwikkelde een Joint Investigation Team (JIT) dat onder regie stond van de Franse en Nederlandse opsporingsinstanties malware die via een server van EncroChat ongezien op de telefoons van alle EncroChat-gebruikers werd uitgerold. Zo werd er toegang tot uitgewisselde chatberichten verkregen. In totaal werden er 115 miljoen berichten geanalyseerd.

De advocaten van de verdachten stellen dat de op Encrochat-data gebaseerde bewijsmiddelen onrechtmatig zijn verkregen en/of onbetrouwbaar zijn. Om de rechtmatigheid van het vooronderzoek en de betrouwbaarheid van de data te kunnen beoordelen is het volgens de advocaten noodzakelijk om een aantal getuigen te horen en inzage te krijgen in - onder meer - andere opsporingsonderzoeken en de volledige ruwe Encrochat-data.

De advocaten deden daarnaast het voorwaardelijk verzoek tot het stellen van een prejudiciële vraag aan het Europees Hof van Justitie over bewijsmateriaal dat door/via een JIT is verkregen. Alle verzoeken zijn echter door de rechtbank afgewezen. Die stelt dat het vertrouwensbeginsel met zich meebrengt dat beslissingen van de Franse autoriteiten die aan het verrichte onderzoek de basis vormen, worden gerespecteerd en dat ervan wordt uitgegaan dat het onderzoek rechtmatig is verricht.

Tevens concludeert de rechter dat in deze zaak de volledige datasets van de betreffende verdachten aan de verdediging zijn verstrekt. Daarmee kan de verdediging volgens de rechter de betrouwbaarheid voldoende toetsen en is inzage in andere opsporingsonderzoeken voor een dergelijke toetsing niet noodzakelijk. Ook de noodzaak voor het horen van de verzochte getuigen en inzage in bepaalde stukken/datasets is naar oordeel van de rechtbank onvoldoende aangetoond. Twee jaar geleden oordeelde de Rechtbank Limburg dat onderschepte EncroChat-berichten als bewijsmateriaal gebruikt mogen worden.