Experts hebben het kabinet opnieuw gewaarschuwd voor de risico's van chatcontrole en opgeroepen om in Europa tegen te stemmen. Zowel beveiligingsexpert Bert Hubert als Frederik Zuiderveen Borgesius, hoogleraar ICT en recht aan de Radboud Universiteit, hebben in het verleden herhaaldelijk uitgelegd dat het controleren van chatberichten die burgers naar elkaar versturen grote gevolgen voor de samenleving en burgers heeft en inbreuk op allerlei grondrechten maakt.

Zowel Hubert als Zuiderveen Borgesius hebben nu opnieuw een brief naar het kabinet gestuurd. "Ik kan niet genoeg benadrukken wat voor een drempel we hiermee over zouden gaan. Buiten dictaturen is dit soort bulk monitoring van privé-berichten nog nooit vertoond. Ervaring leert dat als een dergelijke hobbel eenmaal genomen is dit soort surveillance ook acceptabel wordt voor andere doelen", stelt Hubert.

De beveiligingsexpert waarschuwt dat met chatcontrole een staatsrechtelijke deur op een kier wordt gezet om de meest privé-communicatie stelselmatig te laten monitoren door overheden. "De gevolgen van meldingen uit die monitoring kunnen enorm zijn, en de voorgestelde technologie is nog nooit ingezet voor zulke belangrijke beslissingen. De kwaliteit en het succes van dit alles staat of valt bij het enthousiasme en de inzet van “big tech”, een groep bedrijven die zich keer op keer onttrekt aan onze wet- en regelgeving. En juist zij komen nu in een positie waarin ze levens kunnen ruïneren."

"Het voorstel maakt zulke grootschalige analyse van de inhoud van communicatie mogelijk. Als het Hof van Justitie van de EU vaststelt dat een verordening de wezenlijke inhoud van een grondrecht schendt, dan is die verordening per definitie ongeldig. Daarom adviseer ik met klem om de regels over grootschalige monitoring van communicatie te schrappen. Niemand is gebaat, ook kinderen niet, bij wetgeving die juridisch onhoudbaar is", adviseert Zuiderveen Borgesius (pdf).

Eind juni wilde toenmalig EU-voorzitter België binnen de Raad over een plan voor chatcontrole stemmen. De stemmig werd geschrapt omdat er niet voldoende voorstemmers waren. Duitsland en Polen zijn binnen de EU de grootste tegenstanders van chatcontrole en zouden tegenstemmen. Nederland, Estland, Slovenië, Tsjechië en Oostenrijk zouden zich van stemming onthouden. Het aantal voorstemmers vertegenwoordigt 63,7 procent van de EU-bevolking. Om het voorstel goedgekeurd te krijgen is 65 procent nodig. Eerder werd al bekend dat één land het verschil maakt of het voorstel wordt aangenomen of verworpen. Inmiddels heeft EU-voorzitter Hongarije ook een plan voorgesteld. Het kabinet heeft over dat plan nog geen standpunt ingenomen, zo werd gisteren bekend.