De digitale geletterdheid van Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs is zorgwekkend, waarbij een groot aantal leerlingen niet met een computer kan omgaan, zo blijkt uit de International Computer and Information Literacy Study 2023 (ICILS). ICILS is een grootschalig internationaal peilingsonderzoek dat elke vijf jaar in meer dan dertig landen plaatsvindt en de digitale geletterdheid van leerlingen in het tweede leerjaar van het voortgezet onderwijs in kaart brengt.
In het ICILS-onderzoek is digitale geletterdheid verdeeld in de vaardigheden Computer- en informatiegeletterdheid en Computationeel denken. Computer en -informatiegeletterdheid bestaat uit de basisvaardigheden om met computers om te gaan, en het kunnen opzoeken, beoordelen, en produceren van digitale informatie. Computationeel denken draait om probleemoplossend vermogen en algoritmisch denken. Het gaat bijvoorbeeld om het opsplitsen van problemen in kleinere fragmenten om een stapsgewijze oplossing te formuleren die een persoon of computer kan uitvoeren.
Volgens de onderzoekers is de Computer- en informatiegeletterdheid in Nederland op een zorgelijk niveau. "Het merendeel van leerlingen heeft slechts basale vaardigheden op het gebied van Computer- en informatiegeletterdheid. De gemiddelde behaalde score voor Computer- en informatiegeletterdheid in Nederland komt overeen met niveau 1, terwijl niveau 2 wordt gezien als het basisniveau om effectief deel te kunnen nemen aan een digitale maatschappij."
Gemiddeld genomen zijn leerlingen in staat om eenvoudige handelingen in een digitale omgeving uit te voeren onder begeleiding, maar missen ze de zelfstandigheid om dit zonder hulp te doen. Ook hebben leerlingen moeite met het beoordelen van de geloofwaardigheid en relevantie van digitale informatie. Eén op de drie leerlingen scoort onder niveau 1 en heeft nog niet de basisvaardigheden om met een computer om te gaan. Bijna alle OESO-landen scoren op dit vlak hoger dan Nederland.
In Nederland komt de gemiddelde score voor Computationeel denken overeen met (de ondergrens van) vaardigheidsniveau 2. Leerlingen op dit niveau kunnen met verschillende soorten computationele problemen omgaan. Ze kunnen bijvoorbeeld aan de slag met een simpele visuele programmeertaal om oplossingen te maken waarbij ze rekening houden met meerdere doelstellingen. Nederland scoort op dit vlak lager dan het ICILS-gemiddelde en vrijwel alle andere deelnemende OESO-landen.
Volgens de onderzoekers zijn de lage scores voor digitale geletterdheid opmerkelijk gezien de beschikbaarheid van technologische infrastructuur en software op scholen, die vaak ruim voldoende is. "Hoewel digitale geletterdheid als belangrijk wordt bevonden door schoolleiders, geven leraren maar weinig aandacht aan het ontwikkelen van digitale geletterdheid van leerlingen. Met name aan computationeel denken wordt weinig aandacht besteed. Nederlandse leraren geven hier bovendien minder aandacht aan dan in andere OESO-landen", stellen de onderzoekers. Mogelijk komt dit door tijdsgebrek om ict-gerelateerde opdrachten in de lessen te integreren.
De onderzoekers merken op dat het sterke verband tussen onderwijstype en het niveau van digitale geletterdheid erop duidt dat digitale geletterdheid een complexe cognitieve vaardigheid is. "Mogelijk is deze vaardigheid afhankelijk van andere basisvaardigheden zoals lezen, waar ook een sterke samenhang wordt gevonden met onderwijstype. Voldoende leesvaardigheid is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van ict-vaardigheden."
Afsluitend stellen de onderzoekers dat de bevindingen benadrukken dat er nog veel werk te verzetten is op het gebied van digitale geletterdheid in Nederland en wijzen naar beleidsmaatregelen om de situatie te verbeteren. Ze benadrukken echter ook dat het belangrijk is om een slag om de arm te houden vanwege de lage respons in het onderzoek. In totaal hebben 1288 leerlingen deelgenomen aan de testafnames en hebben driehonderd leraren, 31 schoolleiders en 32 ict-coördinatoren de vragenlijsten ingevuld.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.