Het plan dat minister Bruins van Onderwijs gisteren aankondigde om het oorlogsarchief deels openbaar te maken ziet er op hoofdlijnen goed uit, maar nog steeds moet er een risicoanalyse worden uitgevoerd, zo laat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) tegenover Security.NL weten. Bruins besloot eerder deze maand om de geplande online openbaarmaking van het oorlogsarchief op 2 januari aanstaande na een formele waarschuwing van de AP uit te stellen.

De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwde het Nationaal Archief voor het online openbaar maken van het oorlogsarchief, omdat dit in strijd met de Archiefwet en de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is. Het CABR is het grootste en meest geraadpleegde archief over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. In het archief zijn dossiers opgenomen van personen die na de Tweede Wereldoorlog verdacht werden van collaboratie met de Duitse bezetter.

Het archief bevat ongeveer 485.000 dossiers van personen die verdacht werden van collaboratie of hiervoor berecht zijn. Het archief bevat veel strafrechtelijke gegevens, ook van mogelijk nog levende mensen, bijvoorbeeld in processen-verbaal, verhoren en getuigenverklaringen. In de dossiers zitten ook persoonlijke documenten zoals brieven, dagboeken en foto’s. Daarmee bevat het CABR ook veel gevoelige gegevens over bijvoorbeeld de religie, politieke voorkeur, gezondheid of etniciteit van mensen.

Tijdelijke voorziening

De minister stelde dat hij aan een wetswijziging ging werken om het archief toch open te kunnen stellen voor een breed publiek. Bruins maakte gisteren bekend dat hij na overleg met de AP heeft besloten om met het Nationaal Archief te werken aan een tijdelijke voorziening die het mogelijk maakt om bij het Nationaal Archief in Den Haag onder voorwaarden het gedigitaliseerde deel van het CABR digitaal en full-tekst te doorzoeken.

Verzoekers moeten straks vooraf inzage aanvragen en is het niet toegestaan kopieën te maken van het (gedigitaliseerde) archief. "Met deze waarborgen beperken we de risico’s ten aanzien van de bescherming van persoonsgegevens tot een absoluut minimum. Om deze waarborgen bindend te kunnen stellen binnen de huidige wettelijke kaders is het verlengen van de openbaarheidsbeperking noodzakelijk. Ik verwacht dat deze tijdelijke voorziening in het eerste kwartaal van 2025 operationeel kan zijn", aldus Bruins (pdf).

Risicoanalyse

"De AP waardeert het dat de minister zo snel met een nieuwe aanpak is gekomen om slachtoffers en hun nabestaanden toegang te geven", zo laat een woordvoerder van de privacytoezichthouder aan Security.NL weten. "De manier waarop het Nationaal Archief eerst van plan was om het CABR toegankelijk te maken, ging te ver. Met volledige, online toegang voor iedereen, en de mogelijkheid voor iedereen om op elke naam, en op elk denkbaar woord, te zoeken."

Volgens de AP gaat het plan dat de minister nu heeft voor nabestaanden en onderzoekers uit van een beperktere toegankelijkheid en heeft betere waarborgen. "De aanpak van de minister ziet er op hoofdlijnen goed uit. Het ministerie gaat de plannen nu verder uitwerken. Er zal onder meer een risicoanalyse moeten worden gemaakt. De AP heeft toegezegd aan het ministerie dat zij de uitgewerkte plannen met voorrang zal bekijken op het moment dat het ministerie dat vraagt."