De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) moet duidelijker uitleggen wat wel en niet mag, zo stelt de Begeleidingscommissie Evaluatie Autoriteit Persoonsgegevens die het functioneren van de privacytoezichthouder evalueerde. De evaluatie moest duidelijk maken hoe de buitenwereld naar de rol en het werk van de AP kijkt. Volgens de onderzoekers zijn ook de tijden voor de AP veranderd en vraagt dit om een andere houding ten opzichte van de rol als toezichthouder. Voor het onderzoek vonden interviews en groepsgesprekken plaats, konden brancheverenigingen reageren en werd er met AP-medewerkers gesproken.

Eén van de punten die de onderzoekers benoemen is dat het publiek vaak naar boetes van de AP wijst en het gevoel heeft dat veel dingen niet kunnen of mogen. "Tekenend voor de huidige situatie is de veelvuldige verwijzing naar de boetes, die de AP uitdeelt, en het persisterende gevoel dat veel ‘NIET MAG VAN DE AP’, hoewel het in de praktijk natuurlijk gaat om de toepassing van de AVG door de AP. Feitelijk worden er door de AP niet eens zoveel boetes uitgedeeld, al trekken zeker de hoge boetes van het laatste jaar veel aandacht in de media", aldus de onderzoekers in hun rapport.

De Nederlandse privacytoezichthouder bevindt zich in de Europese middenmoot als het om boetes gaat, zo laat het rapport verder weten. Onlangs stelde privacyorganisatie noyb dat de AP zelden boetes oplegt. "Er ‘mag’ veel van de AP, maar het beeld is dus anders. Dat wordt wel versterkt door de waarneming dat de AP vaak niet erg specifiek is in de eigen benoeming van ‘wat wel mag’. Dat vast te stellen wordt dan minstens ten dele de taak van de verwerkingsverantwoordelijke zelf. Dit laat de AP ook weer alle vrijheid om achteraf een door een bepaalde partij genomen vrijheid toch als onterecht te benoemen", voegen de onderzoekers toe.

Deze houding van de Autoriteit Persoonsgegevens zorgt volgens de onderzoekers bij bedrijven en organisaties vaak voor voorzichtigheid en terughoudendheid. "Men wil liever niet teruggefloten of beboet worden. Wat men mist, zo klinkt door in de gesprekken met de respondenten, is toch vaak een heldere normformulering en een eenduidig handhavingsbeleid", gaan de onderzoekers verder. Ze stellen dat de AP dan ook duidelijker moet uitleggen wat wel en niet mag. In deze communicatie en informatie moet sterker rekening worden gehouden met het eigen karakter en de eigen identiteit van de partijen waar de communicatie zich op richt, merken ze op.

De AP stelt dat het de aanbevelingen van de onderzoekers zal overnemen. "Hand in eigen boezem begint bij de conclusie van de onderzoekers en de commissie dat er een nadrukkelijke verduidelijking nodig is van het AP-beleid over normen en handhaving. Met andere woorden: meer en helderdere communicatie over wat wel en niet mag. Dit is een cruciaal onderdeel om burgers te beschermen, én om organisaties duidelijkheid te verschaffen."