Staatssecretaris Szabo voor Digitalisering is toch voorstander van het lokaal draaien van AI-modellen binnen de overheid, zo heeft hij in een reactie op een gewijzigde motie van Nieuw Sociaal Contract (NSC) laten weten. In eerste instantie stelde de bewindsman nog dat het lokaal draaien van AI vanwege 'onvoldoende capaciteit' onuitvoerbaar is. Vorige maand werd er in de Tweede Kamer gedebatteerd over 'Opkomende en toekomstige technologieën'.

"We zien steeds meer geavanceerde taalmodellen en andere generatieve AI-modellen die dit kunnen. Daarom is mijn eerste vraag aan de staatssecretaris: moet het niet rijksbreed beleid worden om generatieve AI in principe lokaal te draaien in plaats van in de cloud? Dit is nu immers met meerdere toepassingen mogelijk. Ook worden daarmee de serieuze risico's ondervangen dat burgerdata door de overheid wordt gevoed aan big tech, per ongeluk of via omwegen", vroeg NSC-Kamerlid Six Dijkstra.

"Moet het geen rijksbreed beleid worden om generatieve AI in principe lokaal te draaien in plaats van in de cloud nu dat mogelijk is en dat het risico ondervangt dat overheidsdata gegeven worden aan big tech?", vatte Szabo de vraag samen. "Ik heb kennisgenomen van de lancering van R1, het model van DeepSeek. Dat biedt kansen, maar geeft ook zorgen. We weten namelijk niet hoe het is geproduceerd. Er zijn mogelijkheden om generatieve AI in principe lokaal te draaien. Daar gaat het ook om. Dat moet eerst goed uitgezocht worden", ging de staatssecretaris verder. Szabo gaf aan dat hij dit zal meenemen in zijn herijkte standpunt op generatieve 'AI', dat eind maart moet verschijnen.

Een week na het debat kwam NSC met een motie waarin de regering werd verzocht om als overheidsbeleid te hanteren dat AI-modellen in principe lokaal op overheidssystemen moeten draaien, met uitzondering van de gevallen waarin dat niet mogelijk is of er zwaarwegende redenen zijn om dat niet te doen. Staatssecretaris Szabo stelde op basis van de motietekst dat hij die ontraadde. Bewindspersonen kunnen hun mening over ingediende moties aan de Kamer kenbaar maken.

"Als de tekst zo blijft staan, moet ik 'm ontraden. Lokaal draaien is namelijk onuitvoerbaar, omdat er onvoldoende capaciteit is. Misschien is die er in de toekomst wel, maar nu nog niet; we zijn die capaciteit aan het opbouwen. Maar ik wil de motie wel oordeel Kamer geven als ik 'm als volgt mag lezen: als er zwaarwegende redenen voor zijn, draaien we lokaal", aldus de uitleg van de staatssecretaris. "Als er grotere lokale modellen zijn waarvoor dit niet mogelijk is, kan ik niet de toezegging doen dat alles lokaal gedraaid moet gaan worden, vandaar deze nuance. En nogmaals: die capaciteit gaat de komende jaren groeien, dus dan lost het probleem zich hopelijk vanzelf op."

Vorige week besloot Six Dijkstra de tekst van zijn motie aan te passen. De motie verzoekt de regering om te onderzoeken welke mogelijkheden er nu en op termijn zijn om overheidsbeleid zo vorm te geven dat AI-modellen in principe lokaal op overheidssystemen draaien, met uitzondering van gevallen waarin zwaarwegende redenen dit verhinderen.

In navolging van de aangepaste motie laat Szabo weten dat hij het oordeel over de motie nu aan de Tweede Kamer laat, in plaats van dat hij die ontraadt. "Ik onderschrijf het belang van een veilige infrastructuur voor de inzet van AI binnen overheden. Daarom ben ik voorstander van het in eerste instantie onderzoeken van mogelijkheden om het overheidsbeleid zo vorm te geven dat AI-modellen in principe lokaal draaien, behalve in gevallen waarin zwaarwegende redenen dit verhinderen", merkt de bewindsman op.