Anti-terreurmaatregelen vormen een groter gevaar voor de stabiliteit van een land dan terrorisme, zo waarschuwt beveiligingsgoeroe Bruce Schneier die politici oproept om het onderwerp met gezond verstand te behandelen. Terrorisme komt zelden voor, met name omdat er maar weinig mensen zijn die terrorist willen zijn. Daarnaast is het plegen van een terroristische daad veel lastiger dan menig televisieshow wil laten geloven, aldus Schneier. Volgens hem is de beste verdediging tegen terrorisme voornamelijk onzichtbaar, zoals onderzoek, inlichtingen en het reageren op noodsituaties. Toch zijn ook deze maatregelen minder effectief om burgers te beschermen dan sociaal en politiek beleid. "Onze gekozen leiders denken niet op deze manier, ze implementeren eerder security theater tegen film-achtige dreigingen."

Specifieke verhalen en scenario's in films, zoals terroristen die de watervoorziening vergiftigen, hebben een veel grotere invloed op onze emoties dan alleen rauwe data. "Het zijn verhalen die we vrezen", gaat Schneier verder. Met security theater bedoelt hij de maatregelen die worden genomen om mensen een veilig gevoel te geven, zonder dat die iets aan de veiligheid bijdragen. Als voorbeeld geeft hij het laten zien van een identiteitsbewijs, gekleurde alerteringssystemen, het lastigvallen van fotografen en metaaldetectoren in hotels en kantoren.

Angst
Veiligheid is zowel een gevoel als realiteit. De neiging tot security theater is afkomstig van het samenspel tussen burgers en hun leiders. "Als mensen bang zijn, dan hebben ze iets nodig dat ze een veilig gevoel geeft, ook al maakt dit ze niet veiliger. Politici willen iets doen aan een crisis, ook al slaat het helemaal nergens op." Het gaat dan meestal om dingen die aan het incident gerelateerd zijn, zoals het verbieden van vloeibare stoffen en controleren van schoenen. "Het zijn niet de doelen en tactieken van de laatste aanval die belangrijk zijn, maar de volgende tactiek", gaat Schneier verder. "Terroristen kan het niet schelen wat ze opblazen en het zou niet ons doel moeten zijn om ze te dwingen alleen kleine aanpassingen aan hun tactieken en doelen te laten maken." Door de fixatie op film-achtige dreigingen missen we de bredere dreigingen.

De beste verdediging is het zo vroeg mogelijk opsporen van een potentiële dreiging via inlichtingen en onderzoek. Schneier bedoelt dan niet het massaal afluisteren van de hele samenleving, maar traditioneel opsporingswerk, dat zich al tientallen jaren heeft bewezen. "Helaas voor politici, zijn de beveiligingsmaatregelen die werken grotendeels onzichtbaar en helpen niet bij de komende verkiezing. Maar ze werken en pakken de werkelijke security aan, in plaats van alleen het gevoel."

Toch mag ook het veiligheidsgevoel niet worden vergeten, laat Schneier weten. "Het is hoe we collectief de psychologische schade van terrorisme overkomen." En daar helpt security theater niet bij. "De beste manier om mensen te helpen zich veilig te voelen is verzekerd rond ze op te treden. In plaats van met angst op terrorisme te reageren, moeten wij - en onze leiders - met onverzettelijkheid reageren."

"Laat jezelf niet terroriseren"
Schneier vindt dat we terroristen op dezelfde manier als gewone criminelen moeten behandelen en ze alle voordelen van een open rechtssysteem horen te geven. "Niet omdat het onze onverzettelijkheid toont, maar omdat het ons allemaal veiliger maakt. Als een maatschappij z'n eigen wetten omzeilt, dan is het risico voor diens toekomstige stabiliteit veel groter dan terrorisme. Steun voor echte veiligheid, ook al is het onzichtbaar, en het tonen van onverzettelijkheid, ook al is angst meer politiek opportuun, vereist echte moed. Demagogie is eenvoudig. Wat we nodig hebben is leiders die bereid zijn om te doen wat goed is en die de waarheid spreken."

Een terroristische aanval kan niet de aard van een land veranderen. "Het is alleen onze reactie op een aanval die zulke schade kan doen. Hoe meer we onze wetten ondermijnen, hoe meer we onze gebouwen in forten veranderen, hoe meer we de vrijheid die de kern van onze samenleving is verminderen, hoe meer we het werk voor de terroristen doen." Volgens Schneier draait terrorisme niet om het doden van mensen. "Terroristische aanvallen gebruiken de geest, en slachtoffers als steunpilaar. Door ons niet te laten terroriseren, ontnemen we de terroristen hun belangrijkste wapen: onze eigen angst."