Europa is weer een initiatief rijker op het gebied van
Internetbeveiliging: als het aan EU-voorzitter Spanje ligt komt er bij
de Europese politieorganisatie Europol een waarnemingscentrum voor
hightechcriminaliteit. De plannen zijn echter omstreden.

Volgens Spanje zijn de Europese landen extreem kwetsbaar voor aanslagen
op de vitale infrastructuur, zoals de elektriciteitsvoorziening,
communicatiesystemen en financiële systemen. Spanje stelt dat de kans op
een terroristische aanslag `zeer ernstig genomen moet worden'. Volgens
Spanje beschikten degenen die achter de aanslagen van 11 september zaten
over een `ongekende technische know how'. Daarnaast zijn er volgens
Spanje dagelijks honderdduizenden aanvallen van computerkrakers,
ontevreden werknemers of vandalen. `Een fatale aanslag is nog slechts
een kwestie van tijd,' concludeert Spanje.

Om die dreiging af te wenden moet er bij Europol een waarnemingscentrum
voor hightechcriminaliteit komen. Dit centrum moet vroegtijdig
bedreigingen van de vitale infrastructuur opsporen en tegenmaatregelen
nemen. Volgens Spanje monitoren lidstaten op dit moment het internet
eigenlijk alleen pro-actief op kinderpornografie. `Biochemische of
nucleaire dreigingen, die zo belangrijk zijn in verband met het
terrorisme, worden grotendeels verwaarloosd,' aldus Spanje.

Spanje stelt dat de Europese overheden, in tegenstelling tot de grote
bedrijven, geen Computer Emergency Response Teams (CERT) hebben. De EU
had een CERT, maar dat is inmiddels opgeheven en de taken zijn
overgedragen aan een privé-bedrijf. Wat er aan Europese initiatieven is
geweest heeft volgens Spanje nauwelijks iets opgeleverd. `Zoals steeds
heeft dit niets anders opgeleverd dan lijsten met telefoonnummers of
e-mailadressen voor noodgevallen.'

Het waarnemingscentrum zou dan ook pro-actief het internet moeten
monitoren om mogelijke aanslagen op, of bedreigingen voor de vitale
infrastructuur op te sporen en preventieve tegenmaatregelen te nemen.
Daarnaast moet het waarnemingscentrum gaan fungeren als alarmcentrale in
het geval van calamiteiten. `Er is op Europees niveau geen centraal punt
waar bedrijven en overheden zich toe kunnen wenden bij calamiteiten,'
aldus Spanje. `De overheden hebben geen beveiliging paraat voor het
geval er een aanslag op vitale infrastructuren wordt gepleegd.'

Daarnaast moet het centrum een strategische aanpak ontwikkelen voor de
bescherming van de vitale infrastructuur. Zo zouden er Europese normen
moeten komen voor het onderzoek naar nieuwe hightechproducten die
bruikbaar zijn in de strijd tegen computercriminaliteit. `Nieuwe
technologische ontwikkelingen in het bedrijfsleven en universitaire
instellingen, die gebruikt kunnen worden voor pro-actieve
tegenmaatregelen, worden nu nauwelijks gecontroleerd,' aldus Spanje.

Spanje wil dat het bestaande waarnemingscentrum bij Europol voor
kinderpornografie wordt uitgebreid voor deze nieuwe taken. Dit
waarschuwingssysteem controleert internet nu alleen op kinderporno. Het
is gekoppeld aan een databank met inlichtingen over kindermisbruik en
een meldingssysteem waar politiefunctionarissen uit de verschillende
lidstaten de nep-identiteit aanmelden die ze gebruiken bij onderzoeken
op internet. Dit waarnemingscentrum zou voortaan het `hele spectrum van
hightechcriminaliteit moeten gaan bestrijden'.

Het Spaanse voorstel is met gemengde reacties ontvangen in de EU. Het
voorstel is te vaag en legt wel heel veel verschillende activiteiten
tegelijk bij één centrum, aldus een aantal lidstaten. Maar vooral de
Europese Commissie keerde zich tegen de plannen. Volgens de Commissie
mag Europol zich alleen bemoeien met strafbare feiten op Internet. Zaken
als netwerkintegriteit, de bescherming van netwerken tegen virussen of
interceptie en privacybescherming vallen onder de sociaal-economische
poot van de Europese Unie, waar de Europese Commissie de scepter zwaait.
De Commissie is waarschijnlijk bang dat Europol, en in het verlengde
daarvan de Europese justitieministers, een te grote rol gaan spelen op
dit terrein, waardoor de Commissie een deel van haar macht kan
kwijtraken. Omgekeerd vinden de justitieministers dat de Europese
Commissie op het gebied van nieuwe technologieën te weinig oog heeft
voor de belangen van de opsporingsautoriteiten.