Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"De wet op internet".

Arnoud is van alle markten thuis, maar vindt vooral in technische / hacking vragen een uitdaging. Vragen over licenties worden niet behandeld, aangezien die geen raakvlak met beveiliging hebben. De Juridische vraag is een rubriek op Security.nl, waar wetgeving en security centraal staan. Elk kwartaal kiest Arnoud de meest creatieve vraag, die dan zijn boek zal ontvangen.

Vraag: Maandag las ik op Security.nldat de overheid wil dat het ministerie van Veiligheid en Justitie een nieuwe campagne is gestart, waarbij burgers wordt gevraagd om overvallers via hun mobiele telefoon te filmen. Maar ik had begrepen dat burgers dat helemaal niet zomaar mogen, het is toch een privacyschending als je mensen gaat filmen?

Antwoord: Nee, het filmen van personen is géén privacyschending.

De regels over privacy en portretrecht komen op ongeveer hetzelfde neer. Het portretrecht bepaalt dat iemands portret niet mag worden gepubliceerd als hij "een redelijk belang dat zich tegen publicatie verzet" kan aanvoeren. De privacy is zo'n belang. En de privacywet zegt zelf ook al dat je iemands portret niet mag publiceren zonder toestemming of aantoonbare noodzaak die vereist dat de privacy opzij gezet wordt.

De redenering werkt in beide situaties hetzelfde: welk belang heb jij bij publicatie, en hoe zwaar weegt de privacy van die andere persoon? Beelden van de buurvrouw in bikini in de achtertuin hebben een grote privacywaarde voor de buurvrouw, en weinig publicatiewaarde, dus die mogen niet gepubliceerd. Beelden van een te hard rijdende Bekende Nederlander hebben enige privacywaarde en meer publicatiewaarde. Het is goed mogelijk dat die beelden dan gepubliceerd mogen worden.

Hier gaat het echter niet om publicatie van beelden maar om het maken en opsturen van beelden. Dat is geen privacyrelevante handeling, behalve heel misschien als je zeer intieme privésituaties filmt, en dat is hier niet aan de orde.)

De politie zelf zou de beelden wel kunnen publiceren, maar er gelden uitzonderingen op het portretrecht en de privacy voor de opsporing door de bevoegde autoriteiten. Die mogen dus in principe beelden van verdachten publiceren. Ook dan geldt er een afweging, en wel van het opsporingsbelang versus de privacy. Is iemand gevaarlijk en staat vrijwel vast dat hij het gedaan heeft, dan is publicatie van de beelden toegestaan. Bij een verdachte die zichzelf meldt en tegen wie nauwelijks bewijs is, zou publicatie geen opsporingsbelang meer dienen, en publicatie nagelt hem wel aan de schandpaal want iedereen zal denken dat hij het wel gedaan zal hebben.

De vele, vele berichten over overvallers die zich op hun privacy beroepen zijn vrijwel altijd broodje-aapverhalen. De Nederlandse media is terughoudend met het publiceren van achternamen en portretten van verdachten, maar dat is een eigen keuze en geen wettelijke plicht. Men vindt het niet netjes om dit te doen, vanuit de gedachte dat iemands naam of beeld ook na zijn straf nog in de krantenarchieven terug te vinden is, en daarmee blijft hij maar gestraft worden voor dat ene feit.

De paar zaken waarin dit daadwerkelijk is bevochten, gingen vooral om "schandpaal"-achtige publicaties, zoals in deze zaak uit 2004 waarin een winkelier een foto ophing van een mevrouw met daarbij de tekst “Deze vrouw heeft hier gestolen”. De rechter vond dat eigenrichting - de winkelier had aangifte moeten doen (en had dat niet gedaan) en probeerde op deze manier zelf de vrouw te straffen.

Ik ken geen zaak waarbij iemand veroordeeld is omdat hij beelden aan de politie gaf. En zo'n zaak zal er niet komen ook.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".