Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"Security: Deskundig en praktisch juridisch advies".

Vraag: Enige tijd terug ben ik voorbij gekomen in het programma Overtreders. Mijn auto stond verkeerd geparkeerd, en ik kreeg daarvoor een bekeuring. Dit is gefilmd, inclusief mijn kenteken. En omdat mijn auto op Marktplaats staat, heeft iemand mijn telefoonnummer achterhaald en me daarmee gestalkt. Kan ik nu SBS aanklagen wegens schending van mijn privacy?

Antwoord: Ook op de openbare weg heb je privacy. Niet zo veel als thuis met de gordijnen dicht, maar wel meer dan niets. Hoewel er zeker mag worden gefilmd op de openbare weg, zijn die beelden dus niet automatisch bruikbaar voor publicatie als mensen daar herkenbaar op staan. De publicatie kan dan een privacyschending zijn.

Kan, want publicatie van filmbeelden kan ook een beschermde meningsuiting zijn. De uitingsvrijheid is net als de privacy een grondrecht. Er staan dus dan twee partijen tegenover elkaar met elk een zwaarwegend recht, en wat moet je dan? Er is geen recht dat zwaarder weegt, dus met argumenten als "het is de openbare weg dus ik mag dat filmen en uitzenden" of "ik geef geen toestemming dus je mag niet uitzenden" of "ik ben de pers, dus dit mag" kom je er niet. Je moet alle argumenten voor en tegen op een rijtje zetten en dan afwegen wat je in die situatie gerechtvaardigd vindt gezien al die argumenten.

In 2006 spande een man een procedure aan tegen Blik op de Weg. Hij was gefilmd bij een verkeersovertreding, maar vond zelf dat die zo onbeduidend is dat uitzending daarvan geen journalistiek te respecteren belang dient. Maar dat vond de rechter geen argument. De beelden lieten zien wat er werkelijk was gebeurd, inclusief de discussie achteraf. Bovendien was hij onherkenbaar gemaakt, waardoor herkenning op grote schaal moeilijk voorstelbaar was.

Voor zover [eisers] vreest als wegmisbruiker te boek te zullen staan, weegt dit individuele belang (dat vrijwel voor alle voor “Blik op de weg” gefilmde verkeersovertreders geldt) niet op tegen het door Leo de Haas c.s. mede gediende algemene belang van een educatief programma.

Bij SBS zijn ze er niet van overtuigd dat Wegmisbruikers en Overtreders educatief zijn, want daar wordt structureel afgeblokt als er geen expliciete toestemming wordt gegeven. En dat zou ze in dit geval kunnen opbreken: door bij deze meneer wel het kenteken zichtbaar te maken, ga je tegen je eigen beleid in, dus dan zit je al snel fout.

Daar staat tegenover dat een kenteken normaal niet snel tot herkenning leidt, omdat kentekens voor gewone burgers niet tot naam of adres te herleiden zijn. Hier kan dat door een toevallig online staande advertentie wel. De vraag is dan of je dat SBS nog kunt verwijten. Je kunt zeggen dat sprake is van "eigen schuld" als je je kenteken noemt bij een advertentie én een verkeersovertreding begaat met die auto, en dat is een argument om een schadeclaim te beperken (art. 6:101 BW).

Aan de andere kant was het een kleine moeite geweest voor SBS om het nummerbord even uit te poetsen, dat doen ze normaal wel dus waarom nu niet?

Ik denk dat de vraagsteller wel enige kans maakt, hoewel hij geen tonnen schadevergoeding zal krijgen. De rechter wil namelijk dat je je schade onderbouwt (met bonnetjes) en dat gaat je niet lukken hier. Emotionele schadevergoeding is hooguit enkele duizenden euro's in extreme gevallen.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.