Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet. Arnoud geeft elke week in een artikel antwoord op een interessante vraag. Vanwege het grote aantal inzendingen kunnen niet alle vragen beantwoord worden.

Vraag: Ik heb een security-softwarepakket gekocht met licentie en onderhoudscontract. Nu wil ik de licentie doorverkopen want ik staak mijn bedrijf. Maar volgens de leverancier mag dat niet omdat de licentie persoonsgebonden is. Klopt dat?

Antwoord: Het klopt dat de leverancier dat zegt. Maar juridisch correct is het niet per se.

Wie een fysiek ding koopt (een 'zaak', juridisch gesproken) mag deze doorverkopen. De leverancier mag daar geen eisen aan stellen. Zijn rechten zijn uitgeput. Ook bij auteursrecht: koop ik een boek dan mag dat tweedehands op Marktplaats.

Bij software hebben verkopers decennialang gezegd dat dat toch héél anders lag: software is geen zaak dus koop je het niet, je sluit een licentie af met eventueel een heel duur onderhoudscontract. Maar zowel onze eigen Hoge Raad als het Europese Hof van Justitie hebben gezegd dat dát niet klopt.

Er is volgens het Hof sprake van een koop als je een licentie krijgt tegen een eenmalig bedrag, en als die licentie effectief eeuwigdurend is. Dus zeg maar Microsoft Office, vroeger. Wat ze nu doen met Office 365 valt er niet onder: daar betaal je per maand en het gebruiksrecht is niet eeuwig. Bovendien is de prijs niet de "economische waarde", maar een huurprijs. SaaS is huur, geen koop.

Een licentie die wél die economische waarde als prijs heeft en effectief eeuwigdurend is, is dus een koop. En expliciet is daarbij gezegd dat kleine lettertjes van leveranciers daar géén verandering in kunnen brengen. Net zoals je bij de koop van een huis niet in kleine lettertjes kunt zeggen dat het eigenlijk stiekem een eeuwigdurend gebruiksrecht is zonder eigendomsoverdracht.

Als randvoorwaarde geldt wel dat je moet kunnen aantonen dat je zelf het origineel hebt gewist en niet meer gebruikt. Hoe dat moet, weet eigenlijk nog niemand. De licentiegever, pardon de verkoper, mag dit komen auditten. Maar als het bedrijf wordt beëindigd dan is dat vrij evident denk ik.

Een onderhoudscontract is geen koop, maar dienstverlening. Dat contract is dus niet over te dragen. Hier zul je een oplossing voor moeten verzinnen: kan dat tussentijds worden opengebroken of afgekocht? Zo niet, dan wordt het moeilijk. Maar het onderhoudscontract staat los van de licentie.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.