Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet. Arnoud geeft elke week in een artikel antwoord op een interessante vraag. Vanwege het grote aantal inzendingen kunnen niet alle vragen beantwoord worden.

Vraag: Enige dagen geleden bleek Microsoft de hotmailaccount van een medewerker te hebben doorzocht omdat vermoed werd dat deze persoon betrokken was bij het lekken van bedrijfsgeheimen. Microsoft verdedigt zich met het argument dat zij deze mail van betrokken persoon wel mocht doorzoeken, omdat er geen gerechtelijke bevel voor nodig was. Apple en Google claimen nu het zelfde omdat de gebruiker de gebruiksvoorwaarden heeft geaccepteerd. Maar mag dit zomaar? Is dit niet in strijd met het briefgeheim?

Antwoord: Strijdig met het briefgeheim is dit niet, want het briefgeheim geldt helaas nog steeds niet voor elektronische communicatie. Al sinds 2000 zijn er plannen dit te veranderen, maar kunnen datagraaien is voor opsporingsdiensten zo'n zware wens dat het elke keer op stevige bezwaren uit die hoek stuit. Plus, de Grondwet zou moeten worden aangepast en dat is een hele procedure.

Microsoft beroept zich vooral op het feit dat de servers bij haar staan. En als eigenaar van een server mag je nu eenmaal in serieuze gevallen kijken welke data erop staat. Bij wijze van analogie: de verhuurder van een garagebox mag deze ook openmaken als hij een brandlucht ruikt, of klachten krijgt dat er xtc wordt gedeald vanuit die box.

Daarbij komt dat in de voorwaarden van Hotmail staat dat Microsoft in een mailbox mag kijken "[to] protect the rights or property of Microsoft or our customers, including the enforcement of our agreements or policies governing your use of the Service;". Ik las dat zelf altijd als "als je mailbox overlast veroorzaakt dan mogen we daarin kijken", bv. bij mailbommen of virussen, maar Microsoft leest het nu als "als onze rechten als bedrijf in gevaar komen dan mogen we kijken". Er staat immers "including" oftewel "onder meer als". (De voorwaarden van Apple en Google bevatten vergelijkbare clausules.)

Nu is het natuurlijk makkelijk zulke dingen op te schrijven, maar of het dan meteen rechtsgeldig is, blijft een goede vraag. Algemene voorwaarden mogen niet onredelijk bezwarend zijn, en dat betekent onder meer dat er een belangenafweging moet plaatsvinden tussen het belang van de provider om in de mailbox te mogen en het belang van de gebruiker bij zijn digitale privacy. Want hoewel je geen briefgeheim hebt online, heb je wél recht op privacy.

Het belang "uw mailbox is gecorrumpeerd waardoor onze systemen niet meer werken" lijkt me bijvoorbeeld wel goed genoeg om even iemands privacy te mogen schenden en zijn mailbox te repareren. Zeker als de systeembeheerder dan vertrouwelijkheid bewaart over wat hij ziet in die mailbox. Het belang "uw gezicht staat ons niet aan" is bij lange na niet groot genoeg.

Het bedrijfsbelang van Microsoft om haar geheimen te beschermen tegen een potentiële dief? Da's een lastiger. Ik zeg niet meteen nee maar het riekt wel erg naar eigenrichting. Aan de andere kant, dat mag die garagebox-eigenaar ook als hij zelf een reële inschatting maakt dat er iets illegaals gebeurt in zijn box.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.