Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet. Arnoud geeft elke week in een artikel antwoord op een interessante vraag. Vanwege het grote aantal inzendingen kunnen niet alle vragen beantwoord worden.

Vraag: In de discussie van je vraag van vorige week reageerde je "het is juist het BSN dat je eigenlijk nooit mag kopiëren of noteren! Dat nummer mag alléén worden gebruikt als de wet dat expliciet toestaat." Kun je dat toelichten?

Antwoord: Het antwoord is eigenlijk simpel: Tenzij in de wet staat dat iemand het BSN móet vragen en administreren, mag men helemaal niets met het BSN. Maar trekt iemand zich daar wat van aan? Nee dus. En wat kun je daaraan doen? Ook helemaal niks. Argh.

Het burgerservicenummer (BSN) is een uniek persoonsnummer voor iedereen die ingeschreven staat in de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA). Het is de vervanger van het sociaal-fiscaal nummer, en bedoeld voor de overheid om het dossier van een burger altijd te kunnen vinden en persoonsgebonden zaken te kunnen regelen. Dát is handig, zo’n uniek serienummer, denkt menig ondernemer en vraagt dus rustig om een BSN. Of men wil een kopietje paspoort en staat er niet bij stil dat je dan ook het BSN kopieert.

Nee, dat mag niet. De Wet algemene bepalingen BSN, en ook de Wbp hebben hier wat over te zeggen. Het BSN is namelijk een “wettelijk voorgeschreven identificatienummer”, en daarover zegt artikel 24 Wbp:

Een nummer dat ter identificatie van een persoon bij wet is voorgeschreven, wordt bij de verwerking van persoonsgegevens slechts gebruikt ter uitvoering van de betreffende wet dan wel voor doeleinden bij de wet bepaald.

Oftewel: sorry, maar wáár staat in de wet dat u mijn BSN mag noteren, kopiëren laat staan ergens voor gebruiken? Geen antwoord = magnie.

Er zijn een paar beperkte uitzonderingen. Werkgevers moeten het BSN van hun werknemers vastleggen in verband met bestrijding van zwartwerken. Banken moeten het BSN weten voor wettelijk verplichte uitwisseling van gegevens met de Belastingdienst. In de zorg is je BSN soms ook verplicht. Maar in het algemeen geldt voor bedrijven en winkels dat ze géén recht hebben je BSN te noteren. Zélfs niet als ze een duidelijk belang hebben bij legitimatie van de klant, zoals bij autohuur of het kopen van dure spullen zonder vooruitbetaling.

Hier blijkt alleen weer het tandeloze karakter van de Wet bescherming persoonsgegevens. Of misschien wel het principe "recht hebben versus recht krijgen". Want het mag niet maar iedereen doet het, en als je er wat van zegt dan ben jíj gek. Op zijn best krijg je "zonder die gegevens kan ik helaas uw transactie niet afronden" en dan mag je boos weglopen mét privacy maar zonder huurauto, reservering of wat de winkel maar bedacht had dat ze je BSN wel handig voor vonden.

Het is buitengewoon frustrerend, ik loop er zelf ook met enige regelmaat tegenaan. Moet je je nu echt elke keer als boze principiële privacygast voordoen om gewoon je wettelijk recht te halen?

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.