De Nederlandse inlichtingendienst AIVD heeft een illegale DNA-database beheerd, zo heeft de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) vandaag laten weten (pdf). De Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten uit 2002 (Wiv 2002) staat het uitvoeren van biologisch forensisch onderzoek door de AIVD toe, alsmede het matchen van DNA-profielen in een externe database.

Als de AIVD een DNA-profiel bepaalt en dat vergelijkt met beschikbare DNA-databases wordt dit als een handeling gezien om de identiteit vast te stellen. Iets wat de Wiv 2002 toestaat. Dit geldt eveneens voor het verwerven van vingersporen (bijvoorbeeld op een achtergelaten blikje frisdrank) en het vergelijken hiervan met andere vingersporen in een externe vingersporendatabase.

Er zijn echter geen regels opgenomen voor het bewaren van celmateriaal en DNA-profielen. Zodra de AIVD de identiteit van een persoon heeft vastgesteld, moet het DNA-profiel en het eventuele celmateriaal worden vernietigd. Het is de AIVD dan ook niet toegestaan een eigen DNA-database in te richten. De CTIVD heeft tijdens onderzoek (pdf) dat het uitvoerde ontdekt dat de AIVD, op beperkte schaal, over een eigen DNA-database beschikte. Hoeveel profielen zich in deze database bevonden is niet bekendgemaakt.

Operaties

De Commissie concludeert over een aantal operaties dat deze als "onrechtmatig" moeten worden aangemerkt. In deze operaties was het onderzoek onvoldoende gemotiveerd of er ontbrak toestemming voorafgaand aan het DNA-onderzoek. In twee operaties was de AIVD al op de hoogte van de identiteit van de betrokkene, wat ook als onrechtmatig wordt aangemerkt.

"Gelet op de inbreuk op de privacy die het gebruik van forensisch biologische onderzoeksmethoden met zich mee brengt, acht ik het van groot belang om ten aanzien van de punten waarop de dienst naar het onderdeel van de Commissie tekort schiet, maatregelen te treffen", zo laat minister Plasterk bij de presentatie van het rapport aan de Tweede Kamer weten (pdf).

Inmiddels heeft Plasterk de opdracht gegeven om alle DNA-gerelateerde gegevens met betrekking tot de onrechtmatige operaties te vernietigen. Daarnaast meldt hij dat er inmiddels een traject is gestart om te kijken in hoeverre en op welke manier de punten van de CTIVD in de hervorming van de Wiv 2002 kunnen worden meegenomen.