Staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie, de gemeente Rotterdam en het Verbond van Verzekeraars zijn genomineerd voor de Big Brother Awards Expertprijs, de jaarlijks terugkerende prijs voor de grootste privacyschenders van Nederland.

Aanleiding voor de nominatie van Dijkhoff is het "hackvoorstel" dat politie de bevoegdheid geeft om apparaten en systemen van verdachten te hacken. Hierbij mag de politie van zowel bekende als onbekende kwetsbaarheden gebruikmaken. "Kwetsbaarheden 'even open houden' leidt tot oppotten en hamsteren van gevaarlijke gebreken in hardware en software", zegt beveiligingsexpert Jaya Baloo. Daarmee zijn alle onverdachte mensen met eenzelfde apparaat ook kwetsbaar. Een onveilige situatie, mede mogelijk gemaakt door de politie, aldus burgerrechtenbeweging Bits of Freedom dat de Big Brother Awards organiseert.

Het Verbod van Verzekeraars dankt de nominatie aan de gedragscode waardoor zorgverzekeraars bij het vermoeden van fraude "persoonlijk onderzoek" kunnen laten uitvoeren. Uit de praktijk blijkt dat die code flink tekort schiet en de onderzoeksbureaus behoorlijk ver gaan. Zo worden mensen voor lange periodes gevolgd met camera’s, soms tot in de tuin aan toe. Ook werd er door een bureau overnacht in de bed and breakfast van één van de geobserveerden. Volgens expert Arnold Roosendaal gaat het hier om een forse privacyinbreuk met bijzonder weinig waarborgen en hebben verzekerden vaak de schijn tegen.

De derde en laatste genomineerde is de gemeente Rotterdam. Sinds 2006 is het voor gemeentes wettelijk mogelijk om "werkloze nieuwkomers" in bepaalde buurten te weigeren. Inmiddels blijken 15 gemeenten, waaronder Rotterdam, te vragen of "nieuwkomers" bij de politie bekend zijn. Dit jaar besloot minister Blok met instemming van de Tweede en Eerste Kamer deze praktijk te legaliseren. Gemeente Rotterdam heeft aangekondigd deze wetswijziging aan te grijpen om in bepaalde delen van Rotterdam "asociale, criminele of geradicaliseerde" bewoners te weren. "Burgers worden hierbij tot potentiële risico’s bestempeld en in feite preventief gestraft voor daden die ze nog niet begaan hebben, op grond van criteria en data die ze niet kennen", zegt privacy-expert Bart de Koning.

Vorig jaar won de Nationale Politie de Expertsprijs voor het inzetten op predictive policing. Korpschef Aalbersberg was tijdens het evenement aanwezig om de prijs in ontvangst te nemen. Het Van der Valk-hotel Hengelo was ook genomineerd en stopte daarna met het systematisch delen van registraties van haar gasten met de politie. De uitreiking van de Big Brother Awards is op 14 november in de Stadsschouwburg Amsterdam. Naast de Expertprijs zal ook de Publieksprijs worden uitgereikt. Daarvoor zijn WhatsApp, AIVD-directeur Rob Bertholee en minster Schippers van Volksgezondheid genomineerd.