Amnesty International waarschuwt in een nieuw onderzoek voor Orwelliaanse anti-terreurwetten die in heel Europa worden doorgevoerd en fundamentele vrijheden ondermijnen en mensenrechten afbreken. Voor het onderzoek keek de organisatie naar anti-terreurmaatregelen die in 14 EU-lidstaten zijn ingevoerd.

"In de nasleep van een aantal verschrikkelijke aanvallen, van Parijs tot Berlijn, hebben overheden een reeks aan disproportionele en discriminerende wetten erdoorheen gejaagd", zegt John Dalhuisen, directeur van Amnesty International in Europa. "Apart beschouwd zijn deze individuele anti-terreurmaategelen al zorgwekkend genoeg, maar bij elkaar genomen ontstaat er een beeld waarin ongecontroleerde machten vrijheden vertrappen die lang als vanzelfsprekend werden ervaren."

Zo zijn er in verschillende landen anti-terreurmaatregelen voorgesteld of ingevoerd die de rechtsstaat afbrokkelen, de uitvoerende macht meer macht geven, juridische controle inperken, vrijheid van meningsuiting beperken en iedereen aan ongecontroleerde overheidssurveillance blootstellen, stelt Amnesty. Volgens Amnesty is er in veel EU-landen al spraak van surveillancestaten waarbij nieuwe wetgeving grootschalige surveillance toestaat en inlichtingendiensten vergaande bevoegdheden geeft. Zo is Nederland één van de landen waar grootschalige surveillancebevoegdheden zijn goedgekeurd of uitgebreid, stelt Amnesty.

Dalhuisen waarschuwt dat we een samenleving aan het creëren zijn waar vrijheid de uitzondering wordt en angst de regel. "Hoewel de dreiging van terrorisme echt is en moet worden bestreden, is het de rol van overheden om veiligheid te bieden zodat mensen van hun rechten kunnen genieten, in plaats van de rechten van mensen in de naam van veiligheid te beperken. EU-overheden gebruiken anti-terreurmaatregelen om draconische bevoegdheden te consolideren, groepen op discriminerende wijze aan te pakken en mensenrechten af te nemen onder het mom van ze te beschermen."