Verdere digitalisering van het onderwijs is hard nodig, waarbij er ook aandacht aan cybersecurity en privacy moet worden gegeven, zo stelt de Onderwijsraad in het vandaag gepubliceerde advies Doordacht Digitaal. Onderwijs in het digitale tijdperk. Volgens de Onderwijsraad moeten leerlingen worden voorbereid op het leven en werken in een digitale maatschappij, maar gebeurt dat nu nog onvoldoende.

De raad is van mening dat de rijksoverheid scholen meer moet ondersteunen in de randvoorwaarden voor digitalisering om daarmee het onderwijs te ontzorgen. Zo adviseert de Onderwijsraad de rijksoverheid om in te staan voor de cybersecurity en de privacy voor onderwijsinstellingen. "Onderwijsinstellingen blijken een relatief makkelijke prooi van cybercriminaliteit door een gebrek aan relevante expertise, de losse organisatie, de open gebruikersgemeenschap en een kwetsbare infrastructuur", aldus het advies.

Ransomware

Ook lijken onderwijsinstellingen zich door de bank genomen onvoldoende bewust van de risico’s die ze lopen op het gebied van internetbeveiliging en van de gevaren van cyberaanvallen. Begin dit jaar werden 300 basisscholen in Zuid-Holland het slachtoffer van een enkele aanval met ransomware. De verwachting is dat dit soort aanvallen veel vaker zal voorkomen en zwaarder zal worden. Volgens de raad is cybervandalisme inmiddels zo laagdrempelig beschikbaar dat met een minimum aan tijd en middelen forse schade kan worden toegebracht. "Het is de vraag of individuele onderwijsinstellingen opgewassen zijn tegen het moderne cyberdreigingsbeeld - zowel qua kennis, faciliteiten, als budget", laat de raad weten.

Oplossing

Als oplossing wordt aangeraden dat onderwijsinstellingen de beschikking over een security officer moeten krijgen. Verder vindt de raad dat privacy breder gezien moet worden dan louter het beschermen van persoonsgegevens. "De dreiging die uitgaat van 'big data' voor het onderwijs is wellicht ernstiger dan tot nu toe gedacht", zo stelt het advies. Dit vindt bijvoorbeeld plaats als leerlingen en studenten en onderwijsinstellingen gebruikmaken van opslag in de 'cloud' of communiceren via een WhatsApp-groep. Hoewel big data volgens de raad kansen voor het onderwijs met zich meebrengt, gaat de ontwikkeling ook gepaard met risico’s voor het veilige pedagogisch-didactische klimaat.

De raad adviseert de rijksoverheid om in het beleid meer aandacht te besteden aan de risico’s van het continu opslaan en bewaren van data, processen die zich afspelen zonder dat mensen hier invloed op kunnen uitoefenen. Dit kan onder meer door te stimuleren dat ontwikkelaars van ict-toepassingen voor het onderwijs in hun ontwerp beveiliging opnemen in de vorm van 'security by design' of 'privacy by design'. Daarnaast onderschrijft de raad het advies van de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) om vooral oog te hebben voor de regulering van de analyse en het gebruik van gegevens, in tegenstelling tot de huidige nadruk op de regulering van het verzamelen van gegevens.