De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst AIVD en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD gaan bij de onderschepping van satellietcommunicatie samenwerken in een nieuwe organisatie: de Nationale Sigint Organisatie NSO.

Dat blijkt uit een convenant tussen de MIVD en de AIVD dat vandaag is gepubliceerd. De nieuwe organisatie wordt opgericht om de satelliet-interceptiecapaciteit ten behoeve van terrorismebestrijding uit te breiden. Dat is een van de actiepunten die de regering heeft opgenomen in het actieplan terrorismebestrijding en veiligheid, dat de regering aannam na de aanslagen van 11 september 2001.

Het doel van de NSO is om de behoefte die de AIVD en MIVD hebben aan interceptiecapaciteit zo efficiënt mogelijk te vervullen. De bestaande apparatuur van de MIVD, die nu op Zoutkamp staat, wordt uitgebreid met extra schotelantennes en interceptieapparatuur. De NSO wordt voorlopig gevormd door de bestaande afdeling Verbindingsinlichtingen. Over de precieze onderbrenging van de NSO bestaat nog onduidelijkheid. De voorkeur gaat uit naar de onderbrenging van de NSO binnen het ministerie van Defensie, maar buiten de MIVD. Voor deze constructie is echter een wetswijziging nodig van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. Deze juridische hobbel wordt geslecht door nu slechts te spreken van een ‘NSO in oprichting’, die voorlopig wél onder de MIVD valt. Het streven blijft er echter op gericht, aldus het convenant, om in de toekomst de NSO wel apart van de MIVD onder te brengen.

In de NSO krijgen de directeuren van de AIVD en MIVD het gezamenlijk voor het zeggen. Zij kunnen gezamenlijk opdrachten geven aan de NSO. In de komende fase, waarin beide organisaties wel een beroep doen op de NSO, maar de uitbreiding van de satellietinterceptiecapaciteit nog gerealiseerd moet worden, mag de uitvoering van ‘cruciale taakelementen’ van de MIVD niet in gevaar komen. Dat betekent dat de AIVD voorlopig de prioriteiten van de MIVD voor zal moeten laten gaan.
De MIVD gaat de AIVD technische ondersteuning bieden bij satellietinterceptie. Deze technische ondersteuning gaat bestaan uit ondersteuning met ongerichte interceptie van satellietverkeer, ondersteuning met search-activiteiten gericht op satellietverkeer, en ondersteuning met gerichte interceptie van satellietverkeer.

De AIVD en MIVD moeten ook gezamenlijk de NSO aansturen. Ze moeten onder meer vast stellen welke infrastructuur, menskracht en financiën nodig zijn, welke besluitvormingsstructuur en controlestructuur er moet komen, en welke prioriteiten worden gesteld bij satellietinterceptie. De MIVD houdt echter de bevoegdheid om in ‘zeer dringende gevallen’ tijdelijk af te wijken van de gezamenlijk gestelde prioriteiten en de eigen prioriteiten voor te laten gaan. Een coördinatiecommissie moet zorgen dat een en ander in goede banen wordt geleidt.

Ook over de financiering zijn afspraken gemaakt. De extra gelden die in het actieplan terrorismebestrijding en veiligheid voor satellietinterceptie zijn vrijgemaakt, mogen niet worden gebruikt voor de instandhouding van de huidige satellietinterceptie-apparatuur op Zoutkamp, maar moeten exclusief worden gebruikt voor de uitbreiding van de interceptiecapaciteit voor de NSO.

Ook de contacten met buitenlandse inlichtingendiensten worden in het convenant behandeld. Benadrukt wordt het belang van één duidelijk Nederlands contactpunt voor buitenlandse inlichtingendiensten. Zo moet voorkomen worden dat ‘beide diensten tegen elkaar worden uitgespeeld, dan wel dat AIVD en MIVD een buitenlandse organisatie van dezelfde informatie voorzien’.

Tot aan de formele oprichting van de NSO onderhoudt de directeur van de MIVD de buitenlandse contacten. De AIVD moet contacten met buitenlandse inlichtingendiensten, voor zover het gaat om satellietinterceptie, aanmelden bij de MIVD. Als de NSO een feit is, moeten beide diensten hun contacten aanmelden bij de NSO. Doel is om ‘elkaar te informeren waarmee men bezig is’, en ‘gevoeligheden en onwenselijkheden ten aanzien van het aangegeven werkcontact aan te geven en uit te wisselen’.