Het kabinet heeft bekendgemaakt welke aanpassingen het gaat doorvoeren aan de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) 2017, beter bekend als de "sleepwet". Aanleiding is de uitslag van het raadgevend referendum waar een meerderheid van de kiezers tegen de huidige wet stemde.
In een brief aan de Eerste en Tweede Kamer (pdf) heeft kabinet zes "elementen" genoemd die gericht zijn op het aanscherpen van de werking van de wet. Het gaat onder meer om het delen van informatie met andere landen, de bewaartermijnen en de gerichte inzet van bijzondere bevoegdheden. Zo wordt aan de hand van "wegingsnotities" bepaald, die onder andere kijken naar het respecteren van mensenrechten en bescherming van data, met welke landen de diensten data zullen delen. Voor het opstellen van deze wegingsnotities was eerst twee jaar voorzien. Nu is besloten dat de wegingsnotities nog dit jaar moeten worden afgerond.
Daarnaast wordt er een beleidsregel opgesteld die vastlegt dat de inzet van de bevoegdheden door de diensten zo gericht mogelijk moet zijn. Daarbij wordt een eventuele inbreuk op de grondrechten van derden nadrukkelijk meegewogen, zo laat het kabinet weten. Bij de aanvraag om een bijzondere bevoegdheid in te zetten moeten de AIVD/MIVD de proportionaliteit duidelijk vermelden. "De betrokken ministers zullen geen toestemming geven voor de inzet van de bijzondere bevoegdheid, indien deze toelichting niet adequaat is opgenomen", aldus het kabinet.
Een andere aanpassing betreft de opslag van gegevens die via de kabel zijn verzameld. Deze gegevens worden niet langer automatisch drie jaar bewaard. Ieder jaar wordt beoordeeld of informatie bewaard moet blijven en moet de minister daarvoor toestemming verlenen. Indien die toestemming niet verleend wordt, moet de data worden vernietigd. De jaarlijkse beoordeling kan niet leiden tot een langere totale bewaartermijn van drie jaar.
Tevens laat het kabinet weten dat het vrijwel uitgesloten is dat "onderzoeksopdracht gerichte (OOG)-interceptie" op de kabel de komende jaren wordt ingezet voor onderzoek naar communicatie met oorsprong en bestemming in Nederland. "Met name voor onderzoek in Nederland zijn diverse alternatieve bijzondere bevoegdheden beschikbaar die gericht op personen kunnen worden ingezet, zoals de inzet van bronnen of observatie", aldus het kabinet.
Er wordt echter een uitzondering gemaakt voor onderzoek naar digitale aanvallen, omdat bij dergelijke aanvallen misbruik wordt gemaakt van de Nederlandse digitale infrastructuur. Ook benoemt het kabinet daarnaast expliciet het borgen van de omgang met medische gegevens en de bescherming van journalisten. Zo zullen de AIVD en MIVD medische gegevens die zij tegenkomen en niet mogen inzien direct verwijderen.
De beleidsregels die zien op de samenwerking met buitenlandse diensten en de mate van gerichtheid bij OOG-interceptie op de kabel worden zo snel mogelijk in de wet gewijzigd. De aangekondigde evaluatie van de Wiv 2017 gaat over de gehele wet inclusief de andere nu genoemde punten. Na de evaluatie wil het kabinet opnieuw met een wetswijziging komen. Het kabinet is van plan om de aangepaste Wiv 2017 op 1 mei in te laten gaan.
"Deze wijzigingen zijn substantieel en stevig, en doen recht aan de voornaamste zorgen van de tegenstanders die in de referendumcampagne naar voren kwamen. De nieuwe Wiv is nodig zodat onze veiligheidsdiensten hun belangrijke werk kunnen doen, maar moet ook onze privacy en vrijheden waarborgen. Dat is met dit kabinetsbesluit extra bekrachtigd", zo laat D66-Kamerlid Kees Verhoeven weten.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.