Ict-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.
Vraag: Ik las bij RTL dat Q-Music een privédetective afstuurt op onbekende Nederlanders. Het concept: een Nederlander wordt door een privédetective gevolgd. Wie de gelukkige denkt te zijn en dat raadt, wint 10.000 euro. De kandidaat-zonder-wil wordt gekozen op basis van een "goede daad" die hij eerder verricht heeft, maar wel eentje die Q-Music in scène heeft gezet. Het signalement wordt enigszins generiek opgebouwd en alleen op basis van gegevens verkregen in de openbare ruimte. Hoe is dat legaal onder de AVG?
Antwoord: "Je mag willekeurige personen gewoon observeren in het publieke. Het gebeurt wel vaker, bijvoorbeeld in stalkingszaken", aldus de verdediging van het programma in een notendop. Eh ja, maar dat is omdat er dan een zwaarwegend belang is, namelijk het vastleggen van stalkingsgedrag zodat je aangifte kunt doen. Een andere reden om mensen te observeren, is fraude bij bijvoorbeeld ziekmeldingen op te sporen. En zelfs bij het onderzoeken van zeg overspel in een relatie kan ik me nog wat voorstellen bij een zwaarwegend belang om dat te willen weten.
Hier gaat het echter om een zelfbedacht belang: men zet een "goede daad" in scène, zoals een portemonnee neerleggen die iemand dan opraapt en retourneert. En dan wil je vervolgens die persoon in het zonnetje zetten met een opsporingsbericht en een privédetective. Nee, daar vind ik dan toch wel wat van.
Hoe zou het dan wel moeten? Geen idee eerlijk gezegd. Ja, toestemming vragen aan de betrokkenen maar dan is de lol er wel een beetje af natuurlijk. De enige manier om dit te spelen is via de belangenafweging van de grondslag "eigen gerechtvaardigd belang". En omdat het hier gaat om puur entertainment, kun je natuurlijk spreken van vrijheid van meningsuiting maar sterk zal dat niet zijn. Daarmee is het moeilijk het privacybelang van de kandidaten-in-spe te overrulen.
En ja, mensen worden gevolgd in het publiek domein, in het openbaar. Maar dat maakt niet uit bij privacy: die houdt niet op bij de voordeur. Ook op de openbare weg heb je recht op privacy, waaronder dus ook valt het structureel vastleggen van je persoonsgegevens met als doel deze in een televisieprogramma te gebruiken. De openbaarheid van de gegevens is een factor in die belangenafweging, maar geen doorslaggevende.
Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.