De gemeente Maastricht had een zwaarwegend belang om een onderzoek naar het lekken van een vertrouwelijk verslag uit te voeren, maar de manier waarop dit werd gedaan was niet proportioneel, zo heeft de kantonrechter van de Rechtbank Limburg geoordeeld. Zowel de ondernemingsraad als de gemeente hadden de rechter om een oordeel gevraagd.

De zaak gaat over een uitgelekt conceptverslag van een vergadering van het bestuur van het Shared Service Center Zuid-Limburg. Dit wordt het gezamenlijke kantoor van de gemeenten Maastricht, Heerlen en Sittard-Geleen. Tijdens de vergadering werd er gesproken over het ontslaan van vakbondsmensen die moeilijk deden over het gezamenlijke kantoor. De conceptnotulen van de vergadering kwamen in de media terecht.

Daarop schakelde de gemeente Maastricht een bedrijfsrecherchebureau in om te ontdekken wie het verslag had gelekt. Medewerkers van het bedrijfsrecherchebureau onderschepten en lazen e-mails van 41 ambtenaren. Het ging onder andere om vertrouwelijke e-mails met advocaten, de arbeidsinspectie en het hoofdkantoor van vakbond CNV. In januari stuurde de gemeente Maastricht een vertrouwelijke brief aan de vakbonden dat het alle verdenkingen richting de ambtenaren had ingetrokken en het het personeel van de gemeente Maastricht tegemoet ging komen.

De gemeente en haar ondernemingsraad hebben de kantonrechter gevraagd of het onderzoek en de wijze waarop het uitgevoerd is rechtmatig waren. Door dit opgehelderd te krijgen willen beide partijen een periode van wantrouwen kunnen afsluiten. Wat betreft het uitvoeren van het onderzoek had de gemeente hiervoor een voldoende zwaarwegend belang, aldus de kantonrechter.

Het ging namelijk om vertrouwelijke conceptnotulen van een niet openbaar overleg die nog niet gecorrigeerd waren. "De betrokken deelnemers aan de vergadering hebben immers nog geen gelegenheid gehad de betreffende tekst op onvolledigheid en mogelijke onjuistheden te controleren en te corrigeren. In essentie staat dan ook bepaald niet vast of daadwerkelijk gezegd is wat er staat en in welke context het mogelijk gezegd is", zo laat de rechter in het vonnis weten.

Volgens de rechter is het kwalijk en beschadigend dat de conceptnotulen naar derden zijn doorgestuurd en dat daaruit zo selectief is geciteerd. Het betreft dan de passage over het ontslaan van vakbondsmensen. "Voor degene die daartoe overging moet duidelijk zijn geweest, althans behoorde dit te zijn geweest, dat deze notulen nog niet definitief waren vastgesteld en reeds om die reden vertrouwelijk waren", stelt de rechter verder.

Daarnaast is de rechter van oordeel dat in een publieke en politiek gestuurde organisatie als een gemeente de integriteit van de ambtenaar en de vertrouwelijkheid van bepaalde documenten hoog in het vaandel horen te staan.

Niet proportioneel

Hoewel de gemeente een zwaarwegend belang had om het onderzoek uit te voeren, is de manier waarop dit gebeurde niet proportioneel. Zo worden uiteindelijk de e-mailaccounts van 41 ambtenaren doorgelicht, waaronder alle leden van de ondernemingsraad. Er wordt niet gemotiveerd waarom het onderzoek naar zoveel ambtenaren wordt uitgevoerd. Ook werd het onderzoeken van de OR-leden niet gemotiveerd.

Op basis van eerder uitgevoerd onderzoek van het Intern Meldpunt Integriteit was er volgens de rechter juist genoeg reden om het e-mailonderzoek te beperken tot een zeer beperkt aantal personen, waaronder geen leden van de OR. Ook stelt de rechter vast dat de insteek van het onderzoek niet neutraal is geweest. Daarnaast was er geen directe aanleiding om de OR-leden in het onderzoek te betrekken.

"Daarmee lijkt het doel van het onderzoek meer gericht op het stoppen van verdere verspreiding en negatieve gevolgen binnen de gemeente en in de media naar aanleiding van het citaat uit de conceptnotulen, dan op de ambtenaar die daarvoor wellicht in eerste instantie verantwoordelijk was", aldus de rechter, die toevoegt dat de schijn is gewekt dat het onderzoek bij wijze van represaille is ingesteld. De rechter concludeert dan ook dat de opzet, omvang en wijze van onderzoek niet proportioneel is in relatie tot het nagestreefde doel.

Vorige week werd bekend dat ook de Autoriteit Persoonsgegevens een onderzoek naar de affaire is gestart.