DUO, organisatie voor gezondheidszorgonderzoek ZonMw en risicoprofileringssysteem SyRI zijn dit jaar genomineerd voor de Big Brother Award Expertprijs. De prijs die jaarlijks door burgerrechtenbeweging Bits of Freedom aan de grootste privacyschender van Nederland wordt uitgereikt.
Naast een Publieksprijs die door het publiek wordt bepaald is er ook de Expertprijs die door experts wordt uitgereikt. De expertjury bestaat dit jaar uit LSVb-voorzitter Alex Tess Rutten, Cihan Ugural van het FNV, neuro-informaticus Sennay Ghebreab en Justine Pardoen van Bureau Jeugd en Media. Dit jaar is voor de Expertprijs de focus op de domeinen onderwijs, werk, kunstmatige intelligentie en jeugd gelegd.
DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) dankt de nominatie aan het gebruik van trackingsoftware in e-mails aan studenten, het plan om schuldverklaringen te verstrekken aan banken als (oud-)studenten een hypotheekaanvraag indienen en het gebruik van de bevoegdheid om oud-studenten hun paspoort af te pakken wanneer zij hun lening niet terugbetalen. "DUO laat herhaaldelijk zien dat ze niet verantwoordelijk om kan gaan met alle gevoelige gegevens van studenten en terugbetalers", zegt Rutten.
Risicoprofileringssysteem SyRI (Systeem Risico Indicatie) is genomineerd omdat het volgens de experts een ernstige inbreuk op de privacy van mensen vormt. SyRI is een systeem van het ministerie van Sociale Zaken waarin persoonsgegevens van Nederlandse burgers uit allerlei overheidsdatabases worden samengevoegd en geanalyseerd met de bedoeling om sociale zekerheids-, arbeids- en belastingfraude tegen te gaan.
"Het systeem zoekt dus ongericht en onbepaald om burgers op basis van geheime methodes te profileren", aldus Bits of Freedom. Een brede coalitie van maatschappelijke organisaties is een rechtszaak gestart om de wettelijke regeling van SyRI ongeldig te laten verklaren omdat het in strijd zou zijn met het grondrecht op een privéleven. De uitspraak volgt in januari, maar volgens de experts verdient SyRI vooruitlopend op de uitspraak al een Big Brother Award-nominatie.
Het subsidieprogramma 'Kansrijke start voor kinderen met behulp van big data' is de reden dat ZonMw is genomineerd. Bij het onderzoek wordt big data gebruikt om verschillende datastromen rondom geboorte- en jeugdgezondheidszorg aan elkaar te knopen. "Voor privacy by design lijkt binnen dit subsidieprogramma echter geen plek, en de risico’s op schadelijke en onrechtmatige overheidsbemoeienis als gevolg van de gestimuleerde Big Brother-achtige technieken worden onvoldoende onderkend", aldus Bits of Freedom.
Zo werd een zuigeling uit Vinkeveen onterecht uit huis gehaald, omdat een kinderarts dacht dat de ouders het kind expres ziek maakten. Deze conclusie werd gebaseerd op een foute uitslag van Growth Analyser, een softwarepakket van Stichting Kind en Groei waarmee de groei van kinderen wordt gevolgd. Een groep kinderartsen trok begin dit jaar aan de bel en liet weten dat Growth Analyser onbetrouwbaar is en dus niet gebruikt kan worden om kindermishandeling te signaleren.
Volgens Bits of Freedom staat ZonMw niet stil bij privacy en de gevolgen die dit soort onderzoek en innovatie kan opleveren voor de doelbinding van de verzamelde gegevens. "Daarmee stevent ZonMw af op een situatie waarmee, op basis van het innovatief bij elkaar brengen van datastromen, de privacy van ouders en kinderen nodeloos geschonden gaat worden." De Big Brother Awards vinden vrijdag 29 november plaats in Utrecht. Voor de Publieksprijs zijn Google, minister Dekker voor Rechtsbescherming en de Nederlandse dataverzamelaar Coosto genomineerd
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.