Nog geen twee weken nadat de ministerraad akkoord ging met de spoedwet digitale besluitvorming voor decentrale overheden heeft ook de Eerste Kamer ingestemd. Daarnaast is andere spoedwetgeving van het ministerie van Justitie en Veiligheid naar de Tweede Kamer gestuurd.

De wetsvoorstellen moeten ervoor zorgen dat lokaal bestuur en de samenleving ondanks de gevolgen van het coronavirus zoveel mogelijk normaal kunnen blijven functioneren. Op dit moment is digitale besluitvorming juridisch niet mogelijk. Het wetsvoorstel digitale besluitvorming regelt een tijdelijke uitzondering hierop zolang een openbare fysieke vergadering niet of niet goed mogelijk is. Voorwaarde is wel dat vergaderingen openbaar blijven via een openbare videoverbinding. Daarvoor moet het systeem dat een orgaan gebruikt bij alle leden beschikbaar zijn en moeten de leden voor de voorzitter, elkaar en het publiek herkenbaar zijn.

"Door de beperkende maatregelen als gevolg van het coronavirus kwamen gemeenteraden, provinciale staten en algemeen besturen van waterschappen vrijwel niet meer bijeen. Het is belangrijk dat het openbaar bestuur juist in deze periode verder kan", zegt minister Raymond Knops van Binnenlandse Zaken. Het wetsvoorstel regelt verder dat voor benoemingen van wethouders en gedeputeerden gebruik kan worden gemaakt van een vorm van briefstemmen. Dit in verband met de geheimhouding.

De wet, die tot 1 september van dit jaar geldt en steeds met maximaal twee maanden kan worden verlengd, zal gaan gelden voor gemeenteraden, Provinciale Staten, algemene besturen van waterschappen en besturen van gemeenschappelijke regelingen.

Spoedwetgeving Justitie en Veiligheid

Ook de "Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid" richt zich onder andere op digitale besluitvorming. Zo maakt de wet het mogelijk om op verschillende terreinen tijdelijk elektronische middelen te gebruiken, waar nu nog fysieke overleg- en besluitvormingsprocedures zijn voorgeschreven. Het gaat dan bijvoorbeeld om beursvennootschappen en verenigingen die jaarlijks een algemene vergadering moeten houden.

Het bestuur van rechtspersonen kan straks bepalen om een algemene vergadering te houden die uitsluitend via livestream (audio of video) te volgen is. Voorwaarde is wel dat de leden en aandeelhouders tijdens die vergadering of van tevoren vragen kunnen indienen, die uiterlijk op de vergadering zelf worden beantwoord. Verder zorgt de wet ervoor dat de rechtspraak in meer gevallen elektronische communicatiemiddelen kan inzetten en wordt het mogelijk om op afstand bij de notaris een akte tot stand te laten komen.

Justitie krijgt daarnaast de bevoegdheid om bij verdachten, waarvan wordt vermoed dat ze een ernstige besmettelijke ziekte hebben, naast bloed ook speeksel of slijm af te nemen, zodat ze kunnen worden getest op het coronavirus. De spoedwet vervalt op 1 september 2020, maar kan steeds met een termijn van twee maanden worden verlengd. Het wetsvoorstel is nu naar de Tweede Kamer gestuurd. Bij goedkeuring moet de Eerste Kamer zich er nog over buigen.