Het Rathenau Instituut heeft zorgen over de Nederlandse corona-app CoronaMelder, mede vanwege de afhankelijkheid van Apple en Google. Ook zijn er vragen of de app niet een te zwaar middel is gezien zijn beperkte nauwkeurigheid en of medische gegevens voldoende worden beschermd.
Dat laat het Rathenau Instituut, dat zich bezighoudt met onderzoek en debat over de impact van wetenschap, innovatie en technologie op de samenleving, in een brief aan het parlement weten (pdf). In april waarschuwde het Rathenau Instituut de Tweede Kamer al om een corona-app niet te zien als dé oplossing van de corona-epidemie, maar als slechts één van de mogelijke beleidsopties.
Informatie van het kabinet over de app is volgens het instituut erg fragmentarisch. Het vindt dat er over zes kwesties meer duidelijkheid moet komen. Het gaat onder andere om de vraag hoe de app zich verhoudt tot het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Daarin worden grenzen gesteld aan het recht van overheden om de privacy van burgers te schenden.
"Een overheid mag dit doen wanneer het noodzakelijk is om de volksgezondheid te beschermen, maar het is de vraag of deze app daarvoor niet een te zwaar middel is, gezien de onnauwkeurigheid ervan (70%-75%) en alle risico’s op onzorgvuldigheden in het meldingsproces eromheen", zo laat het instituut weten.
Een ander punt van zorg is de afhankelijkheid van Apple en Google. De techbedrijven hebben een API beschikbaar gemaakt die voor interoperabiliteit moet zorgen tussen Android- en iOS-toestellen die van gedecentraliseerde bluetooth corona-apps gebruikmaken. Ook de Nederlandse corona-app maakt van de API gebruik.
Het Rathenau Instituut stelt dat Apple en Google geen volledig inzicht in de broncode van de door hen aangeboden API hebben gegeven en het onzeker is of de deels geopenbaarde broncode wel dezelfde is als de code die in werkelijkheid op de telefoons van gebruikers staat. "Onafhankelijke controle op veiligheidsaspecten en controle op oneigenlijke verwerking van persoonsgegevens zijn daardoor onmogelijk", zo meldt het instituut in de brief aan het parlement.
Doordat Apple en Google nu eenzijdig de voorwaarden voor het gebruik bepalen kunnen zij in de toekomst die gebruiksvoorwaarden of het gedrag van de API te wijzigen. Zo is voor het gebruik van CoronaMelder op Androidtelefoons de Play Store en het registreren van een Google-account verplicht, terwijl dit vanuit technisch oogpunt niet noodzakelijk is.
Gebruikers met andere Androidsystemen of bijvoorbeeld diverse Huawei-telefoons waarop geen Play Store beschikbaar is, worden daardoor uitgesloten. "Kortom, Google en Apple worden door de keuze van het kabinet bevoordeeld in hun concurrentiepositie en het is niet vast te stellen of hun API een Trojaans paard betreft", aldus het instituut.
Volgens het Rathenau Instituut is nu ook onduidelijk hoe de app het medisch beroepsgeheim waarborgt. Ook zijn er risico's zoals profilering en stigmatisering. "De app functioneert bijvoorbeeld binnen de besturingssystemen van Google en Apple. Het is voor hen mogelijk om de (telemetrische) gegevens van gebruikers te combineren met andere gegevens over gebruikers die reeds bij hen bekend zijn en zo profielen op te bouwen", waarschuwt het instituut.
Gebruikers en niet-gebruikers van de app kunnen daarnaast gestigmatiseerd worden. Tevens moet er voldoende aandacht zijn voor klachten, bezwaren en verhaalmogelijkheden. Ten slotte wil het instituut dat er wordt vastgelegd wanneer en onder welke voorwaarden de inzet van de app wordt beëindigd.
Brenno de Winter, betrokken bij de ontwikkeling van de app, kan zich niet in de kritiek van het Rathenau Instituut vinden. "Dat je je zorgen maakt, snap ik. Maar ze hadden voor antwoord op vragen gewoon bij ons kunnen aankloppen en dan hadden ze dat gekregen. Dat heeft Rathenau niet gedaan. College van de Rechten van de Mens heeft laatst ook onderzoek gedaan en was juist onder de indruk van Nederlandse aanpak. Onze app gaat veel beter om met privacy dan Duitse of Ierse app", zo laat hij tegenover BNR weten.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.