Burgerrechtenbeweging Bits of Freedom is kritisch over het wetsvoorstel dat telecomproviders verplicht om telecomdata met het RIVM te delen. Ook telecomprovider T-Mobile maakt zich zorgen. Dat bleek uit een rondetafelgesprek over het wetsvoorstel dat vanochtend in de Tweede Kamer plaatsvond. Voor het gesprek waren onder andere TNO, Bits of Freedom, T-Mobile, KPN en verschillende experts uitgenodigd.
Minister de Jonge van Volksgezondheid had eerder al laten weten dat mobiele locatiegegevens nodig zijn bij de bestrijding van het virus en ze helpen om de modellen van het RIVM te verbeteren. Volgens het ministerie kan het RIVM met de telecomdata bij een eventuele toename van het aantal besmettingen in een gebied sneller handelen, door de regionale GGD te waarschuwen. De data die het RIVM ontvangt bestaat uit een telling, per uur, per gemeente, van het totaalaantal mobiele telefoons dat daar aanwezig is vanuit welke gemeente. Daarbij wordt voor buitenlandse nummers ook een verdeling gemaakt naar herkomst op basis van het telefoonnummer.
"Bits of Freedom is kritisch over het wetsvoorstel in de huidige vorm", stelde Lotte Houweling van de burgerrechtenorganisatie. "Laat er geen twijfel over bestaan. Het monitoren en analyseren van de verplaatsingen van grote delen van de bevolking is nog steeds een vorm van massasurveillance en dat is in een vrije samenleving altijd een kwalijke zaak waar we zeer terughoudend in moeten zijn."
Volgens Houweling is de effectiviteit van de voorgestelde maatregel niet goed onderbouwd en zijn ook het precieze doel en daarmee de noodzakelijkheid van het gebruik van de telecomgegevens onvoldoende duidelijk. "We moeten ons er bewust van zijn dat we met de introductie van dergelijke monitoringsactiviteiten telkens een klein stukje surveillance infrastructuur opbouwen. Als we niet eisen dat elk klein stukje strikt noodzakelijk is brengen we die vrije samenleving ernstige schade toe", aldus Houweling (pdf).
Bits of Freedom had ook kritiek op het feit dat het RIVM bij elke technische briefing verwijst naar de mobiliteitscijfers van Google. "Daarmee draagt het RIVM bij aan de legitimering van een heel problematische praktijk. Namelijk de surveillancepraktijken van de grote techbedrijven en de inbreuk die zij daarmee maken op onze vrijheden. Ook tijdens deze coronacrisis maakt de overheid zich voor publieke belangen als de volksgezondheid almaar afhankelijker van BigTech." De burgerrechtenbeweging vindt het goed dat de overheid van de techbedrijven probeert los te komen, maar dat wil niet zeggen dat het zelf verzamelen van gegevens gelegitimeerd is.
Vanuit telecomprovider T-Mobile kwam ook de nodige kritiek op het wetsvoorstel en het bedrijf stelt nog altijd de nodige zorgen te hebben. "Voor T-Mobile is onduidelijk op welke manier dit wetsvoorstel een bijdrage levert aan het bestrijden van de pandemie. Draagvlak voor deze wet begint dan ook met meer transparantie", aldus de provider in de schriftelijke bijdrage (pdf).
"Het RIVM zegt de telecomdata nodig te hebben voor bestrijding van het coronavirus, maar waarom dat zo is, hoe RIVM de data verwerkt en welke methode zij daarbij hanteert, legt zij niet uit. Ook niet nadat wij daarom (herhaaldelijk) gevraagd hebben", laat T-Mobile verder weten. De provider wil dat in de wet wordt opgenomen dat verzamelde data voor geen enkel ander doel gebruikt kan worden en dat voorafgaande toestemming van de Autoriteit Persoonsgegevens noodzakelijk is.
Volgens hoogleraar Kansrekening aan de TU Eindhoven Van der Hofstad is een noodwet niet nodig en ook ongewenst. "Er is een technologie die met een druk op de knop geschikte mobiliteitsinformatie, die voldoet aan de AVG-richtlijnen, genereert", zo stelde hij. "Daarnaast is het in het kader van data minimalisatie onnodig en onwenselijk om persoonsgegevens te gebruiken om ziekteverspreiding te voorspellen." (pdf)
In augustus liet de Autoriteit Persoonsgegevens weten dat het wetsvoorstel van het kabinet dat telecomproviders verplicht om telecomgegevens met het CBS en het RIVM te delen was getoetst. Het oordeel is echter nog niet openbaar gemaakt. Dat zal uiterlijk gebeuren wanneer het kabinet het betreffende wetsvoorstel publiceert. Een eerste versie van het wetsvoorstel werd nog door de AP afgekeurd.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.