Het Rathenau Instituut heeft vandaag een manifest gepubliceerd waarin het tien ontwerpeisen aan de digitale samenleving van de toekomst stelt, zoals de mogelijkheid om anoniem te blijven en bescherming tegen manipulatie en beïnvloeding.

Volgens het instituut gaat de digitale samenleving door technologieën zoals augmented reality, virtual reality en spraakcomputers een nieuwe fase in. "De fysieke en digitale wereld raken meer dan ooit met elkaar verknoopt. Dat roept urgente maatschappelijke en politieke vragen op", zo stelt het instituut, dat zich bezighoudt met onderzoek en debat over de impact van wetenschap, innovatie en technologie op de samenleving.

De technologie die de digitale samenleving van morgen vormt kan zowel voor goede als kwade zaken worden ingezet. Het gaat dan om biometrische surveillance, digitale manipulatie en beïnvloeding. Om camera’s, slimme speakers, VR-brillen en andere hardware goed te laten werken moeten die delen van ons lichaam en onze omgeving digitaal opnemen. "Onze gezichten, oogbewegingen, stemmen en ons gedrag moeten worden herkend en gevolgd. Dat betekent dat immersieve technologie ons voortdurend en van dichtbij surveilleert", waarschuwt het Rathenau Instituut.

Daarmee komt onder andere de anonimiteit in het geding. Technologie kan op basis van gezicht, loopgedrag of stemgeluid steeds nauwkeuriger op grote afstanden iemands identiteit achterhalen. "Als we niet uitkijken, zijn er binnenkort tal van toepassingen beschikbaar waarmee bedrijven, overheden en burgers je anonimiteit zomaar kunnen opheffen. Dat is een onacceptabele inbreuk op de privacy van mensen, en op hun veiligheid", laat het instituut weten, dat oproept om toepassingen waarbij burgers in de publieke ruimte zijn te identificeren te verbieden.

Het beschermen van de anonimiteit is één van de tien ontwerpeneisen die in het manifest worden genoemd. Volgens het Rathenau Instituut zijn deze tien ontwerpeisen hard nodig om de koers van de digitale samenleving bij te sturen. Naast het manifest roept het instituut burgers op om hun wensen voor de digitale wereld van morgen kenbaar te maken. "We moeten ons digitale lot niet uit handen geven. We moeten als democratische burgers onze digitale toekomst zelf bepalen", zo laat het manifest afsluitend weten.