image

Wanneer stopt gerechtvaardigd belang bij videotoezicht op de werkvloer en in magazijnen?

woensdag 20 januari 2021, 15:16 door Arnoud Engelfriet, 17 reacties

Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Ik las dat een Duitse winkel een boete van 10 miljoen heeft gekregen omdat ze videotoezicht inzetten. Maar hoezo is dat nou ineens boetewaardig, elk bedrijf heeft toch videotoezicht tegenwoordig? Het ging om magazijnen en verkoopruimtes, niet echt plekken waar je privacy hebt toch?

Antwoord: Zeker twee jaar lang werd het personeel illegaal gefilmd op de werkvloer, magazijn en andere locaties terwijl hiervoor elke juridische grondslag ontbrak, aldus de Landesbeauftragte für den Datenschutz (LfD) van Nedersaksen, zeg maar de lokale Autoriteit Persoonsgegevens.

Dat klinkt inderdaad wat raar, want voor cameratoezicht is er in de AVG (die natuurlijk ook in Duitsland gewoon geldt) wel degelijk een grondslag: het zogeheten eigen gerechtvaardigd belang (artikel 6 lid 1 sub f AVG). Het bewaken van je eigendommen (of toezien op mensen) is een belang waarmee je de privacy mag inperken - mits je maar de nodige maatregelen neemt om dat zo beperkt mogelijk te doen. En dat is waar het misging.

Het belangrijkste punt waar de toezichthouder over valt, is dat naar camera's is gegrepen zonder andere dingen te hebben geprobeerd. Geen random tassenonderzoek, geen menselijk toezicht (een manager die soms even komt kijken), maar direct camera's ophangen. Gezien de impact van camera's (die zien continu alles) is dat een té heftige eerste stap. Ook was er niet echt een concrete aanleiding, maar werd vanuit een algemeen idee van diefstalpreventie met camera's gewerkt. Maar dat is niet hetzelfde als een noodzaak.

In een persbericht (pdf) verweert het bedrijf zich door te stellen dat de camera's primair gericht zijn op het logistieke proces: het opsporen en oplossen van problemen zoals beschadiging of vermissing van producten tussen ontvangst en verkoop. Kennelijk bedoelt men daarmee dat de camera's niet direct mensen filmen maar laptops, mede omdat de CEO in het persbericht aangeeft dat ze als klein bedrijf echt niet mensen gaan beoordelen of aanspreken op basis van camerabeelden.

Ik snap het bezwaar van het bedrijf, maar de kern van de last van de toezichthouder is volgens mij een terecht punt. Camera's zomaar inzetten "ter bestrijding van diefstal" is gewoon een te snel en te makkelijk middel, als je daarmee ook je medewerkers permanent in beeld krijgt. Of je nu daar wat mee doet of niet - alleen al de indruk dat men permanent gefilmd wordt, is genoeg om medewerkers het gevoel te geven dat ze in de gaten gehouden worden. En dat is nergens voor nodig, als er geen concrete aanleiding is.

Ik zou dus zeggen: die camera's specifieker richten op de logistieke stroom, de mensen buiten beeld en inzicht geven in wat er wél wordt gefilmd.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (17)
20-01-2021, 16:39 door Anoniem
Het belangrijkste punt waar de toezichthouder over valt, is dat naar camera's is gegrepen zonder andere dingen te hebben geprobeerd. Geen random tassenonderzoek, geen menselijk toezicht (een manager die soms even komt kijken), maar direct camera's ophangen.
Maar dat is nou juist wat anderen zo'n kulverhaal vinden. Camera's ophangen is tegenwoordig normaal, het is goedkoop, het werkt preventief, en de opgenomen beelden kunnen na geconstateerde diefstal terug gekeken worden.
Dat vind ik heel wat minder schending van de privacy dan het random controleren van tassen bij de uitgang!

Maar ja, met die tegenwoordige privacy wetgeving is een ding wel duidelijk geworden: we zijn hier met zijn allen verschrikkelijk slechter van geworden. In plaats van aandacht voor de privacy is er nu aandacht voor details en puntjes, en niet meer voor het grote geheel. Van de implementatie heb je alleen maar hinder en je privacy gaat er geen spat op vooruit.
(als je zelf, zoals ieder redelijk mens, onder je privacy iets anders verstaat dan het opnemen van beeld of je IP adres)

Helaas gaat het meestal zo als je zo'n algemeen begrip probeert te formaliseren en dan een autoriteit of een rechter aanstelt om er op te letten. Die kijken alleen naar de letter en niet naar de geest van de wet.
20-01-2021, 19:35 door Anoniem
Ja, zo ken ik er nog wel een paar. Om maar een open deur met geweld in te trappen: als iedereen nou gewoon met z'n poten van andermans spullen afblijft dan zouden we over geen elke vorm van surveillance dan ook te hoeven nadenken. Maar jah, dat is te moeilijk, want: al die hebbedingetjes. Maar jah, ondanks dat wil ik nog steeds niet continue worden gefilmd: geen idee wat er op een later tijdstip met die opnames wordt gedaan en waar ik geen invloed op heb. Bedenk dat van 100% misschien nog geen 10% onder de noemer rotte appels valt, en dat je de andere 90% aan een controle onderwerpt die compleet over de top gaat. Als dat voor jou geen probleem is.... wel, dan is dat voor jou geen probleem, maar voor andere mensen wel.
20-01-2021, 20:58 door Anoniem
Door Anoniem:Maar jah, ondanks dat wil ik nog steeds niet continue worden gefilmd: geen idee wat er op een later tijdstip met die opnames wordt gedaan en waar ik geen invloed op heb. Bedenk dat van 100% misschien nog geen 10% onder de noemer rotte appels valt, en dat je de andere 90% aan een controle onderwerpt die compleet over de top gaat. Als dat voor jou geen probleem is.... wel, dan is dat voor jou geen probleem, maar voor andere mensen wel.
Hierom is camera toezicht juist zo veel beter dan tascontrole: als er niks gestolen wordt hoeven die beelden helemaal niet te worden bekeken en wordt er dus niemand aangetast in de privacy. Dus geen collega die in je tas loert wat je daar precies in hebt zitten.
Op mijn werk worden de gangen en in/uitgangen en het parkeerterrein 24 u/dag gefilmd. En ik weet dat er niet iemand zit mee te kijken behalve dan de in/uitgangen die op de receptie in beeld zijn. PRIMA oplossing.
20-01-2021, 23:36 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:Maar jah, ondanks dat wil ik nog steeds niet continue worden gefilmd: geen idee wat er op een later tijdstip met die opnames wordt gedaan en waar ik geen invloed op heb. Bedenk dat van 100% misschien nog geen 10% onder de noemer rotte appels valt, en dat je de andere 90% aan een controle onderwerpt die compleet over de top gaat. Als dat voor jou geen probleem is.... wel, dan is dat voor jou geen probleem, maar voor andere mensen wel.
Hierom is camera toezicht juist zo veel beter dan tascontrole: als er niks gestolen wordt hoeven die beelden helemaal niet te worden bekeken en wordt er dus niemand aangetast in de privacy. Dus geen collega die in je tas loert wat je daar precies in hebt zitten.
Op mijn werk worden de gangen en in/uitgangen en het parkeerterrein 24 u/dag gefilmd. En ik weet dat er niet iemand zit mee te kijken behalve dan de in/uitgangen die op de receptie in beeld zijn. PRIMA oplossing.

Als die duitse firma dat als beleid had vastgesteld (de beelden worden opgenomen en na x weken gewist, waarbij alleen functionaris X na melding van een incident deze terug mag kijken) was het geen probleem geweest.
Het feit dat er zo maar meegekeken (of terug gekeken) kan worden is het probleem!
21-01-2021, 07:53 door Anoniem
Door Anoniem:Op mijn werk worden de gangen en in/uitgangen en het parkeerterrein 24 u/dag gefilmd. En ik weet dat er niet iemand zit mee te kijken behalve dan de in/uitgangen die op de receptie in beeld zijn. PRIMA oplossing.
Maar het gaat juist om wat jij zegt. Bij jullie zijn het de gangen, in- en uitgangen en parkeerterreinen. Dat is wel iets anders dan ook kantoorruimtes, magazijnen en verkoopruimtes. Wanneer er bij jullie iets gestolen wordt, kan door controle van de beelden gezien worden wie dat mogelijk gedaan heeft. Wordt alles gefilmd, blijft het risico bestaan dat de beelden (uiteindelijk) ook voor andere doelen worden gebruikt.
21-01-2021, 10:28 door Anoniem
Door Anoniem:
Als die duitse firma dat als beleid had vastgesteld (de beelden worden opgenomen en na x weken gewist, waarbij alleen functionaris X na melding van een incident deze terug mag kijken) was het geen probleem geweest.
Het feit dat er zo maar meegekeken (of terug gekeken) kan worden is het probleem!

Dat staat helemaal niet in het artikel, ook niet in het Duitse artikel!
Daar staat dat men dit alleen mag doen als er een concrete verdachte is die betrapt moet worden, niet als algemene
maatregel om later terug te kunnen kijken na een geconstateerd feit. Over wie er mag kijken gaat het helemaal niet.
Ook staat daar dat kulargument dat alles opnemen de privacy meer schendt dan in mensen hun tassen kijken.
Waar halen ze het vandaan???
Dan wordt er gemeld dat de bewaartermijn te lang was. Deze wordt meestal niet expliciet ingesteld maar het systeem
bepaalt die door circulair alles op te nemen, dwz de bewaartermijn wordt bepaald door het aantal camera's, de bitrate,
en de disk capaciteit. Je stelt de bewaartermijn in door de maat disk(s) die je kiest. Nu zal er vast ook wel ergens een
mogelijkheid zitten van "gooi het na 14 dagen altijd weg" maar ik vind het niet erg redelijk om de eigenaar aan te
spreken op een "langer dan nodige bewaartermijn" als er geen exacte definitie is van hoe lang dan wel nodig is.
21-01-2021, 10:45 door Arnoud Engelfriet
Door Anoniem:
Je stelt de bewaartermijn in door de maat disk(s) die je kiest. Nu zal er vast ook wel ergens een mogelijkheid zitten van "gooi het na 14 dagen altijd weg" maar ik vind het niet erg redelijk om de eigenaar aan te
spreken op een "langer dan nodige bewaartermijn" als er geen exacte definitie is van hoe lang dan wel nodig is.
Als organisatie wéét je toch hoe lang je de opnames nodig hebt, dat volgt uit het doel waarvoor je de opnames maakt. En je weet dat, omdat je de disks kiest op basis van wat je nodig hebt lijkt me zo.

Verder blijkt in deze organisatie het gehele magazijn, van deur tot deur, voorzien te zijn van permanent filmende camera's. Ook op de verkoopvloer hangen camera's, en dat alles onder het motto "bestrijding diefstal IN HET MAGAZIJN" en dat klopt gewoon niet. Je filmt dan alles en iedereen, en dat is niet proportioneel voor het opgegeven doel. Ga nog maar een keer nadenken want je maakt er een potje van.
21-01-2021, 11:30 door Anoniem
Door Arnoud Engelfriet:
Als organisatie wéét je toch hoe lang je de opnames nodig hebt, dat volgt uit het doel waarvoor je de opnames maakt. En je weet dat, omdat je de disks kiest op basis van wat je nodig hebt lijkt me zo.
Dat klopt maar zeer ten dele. Je kunt geen disks kopen met precies door jou opgegeven capaciteit, je laat een installateur
een systeem offreren en installeren en geeft daarbij wellicht op "ik wil het een maand kunnen terugkijken" en als dat dan
in de praktijk 60 dagen blijkt te zijn dan kijkt er niemand raar op. De leverancier gaat dit niet krap offreren meestal want
hij weet dat als het systeem in de praktijk maar 3 weken aankan terwijl een maand beloofd was, er gezeik komt.
En disks kosten haast niks meer tegenwoordig. Echter het opnieuw bij die klant langsgaan om een grotere of extra
disk te monteren kost hem zijn hele marge op het apparaat.

Verder blijkt in deze organisatie het gehele magazijn, van deur tot deur, voorzien te zijn van permanent filmende camera's. Ook op de verkoopvloer hangen camera's, en dat alles onder het motto "bestrijding diefstal IN HET MAGAZIJN" en dat klopt gewoon niet. Je filmt dan alles en iedereen, en dat is niet proportioneel voor het opgegeven doel. Ga nog maar een keer nadenken want je maakt er een potje van.
Ik ben zelf voor een surveillance maatschappij dus ik kijk er anders tegenaan denk ik.
Naar mijn mening is surveillance beter dan misplaatst vertrouwen gevolgd door latere teleurstelling en problemen.
21-01-2021, 12:52 door Anoniem
Heel terechte boete. Ik hoef echt niet de hele dag op mijn werkplek vastgelegd te worden.
En die tassencontrole? Ik heb doorgaans niet eens een tas bij me. En als die al mee is, dan zitten er wat boterhammen in. Veel plezier met het controleren van een lege tas. Veel minder ingrijpend dan je volledige werktijd gemonitord te worden, waarbij alle beelden opgeslagen worden, geen idee voor hoe lang en wie er toegang toe heeft.

Alleen jammer dat die boete veel te laag is.
21-01-2021, 13:03 door Anoniem
@Arnoud:

Ik snap het bezwaar van het bedrijf, maar de kern van de last van de toezichthouder is volgens mij een terecht punt. Camera's zomaar inzetten "ter bestrijding van diefstal" is gewoon een te snel en te makkelijk middel, als je daarmee ook je medewerkers permanent in beeld krijgt.

Welk percentage van diefstal wordt gepleegd, door personeel ? In supermarkten worden kassamedewerkers bijvoorbeeld nonstop gefilmd. Om diefstal van geld te voorkomen ?
21-01-2021, 13:28 door Anoniem
Door Anoniem:Ik ben zelf voor een surveillance maatschappij dus ik kijk er anders tegenaan denk ik.
Naar mijn mening is surveillance beter dan misplaatst vertrouwen gevolgd door latere teleurstelling en problemen.

Daar schuilt denk ik ook je probleem. Misplaatst vertrouwen kan er bij jou niet zijn, je vertrouwt gewoon niemand. Maar is een verschil tussen blind vertrouwen en gerechtvaardigd vertrouwen. Ik heb bij een bank gewerkt op een afdeling met grote stromen cash. Voor je daar mocht werken, werd je gescreend, maar niet gefilmd. We hebben een keer alles ondersteboven gehaald vanwege 1 bankbiljet dat leek te ontbreken.
In een winkel hangen camera's, omdat hier iedereen binnen kan lopen en niet iedereen te vertrouwen is, inderdaad. Maar ik weet ook uit ervaring, dat er grote voorraadverschillen kunnen ontstaan door een slechte administratie. Wanneer niet alles wat het magazijn in en uit gaat wordt bijgehouden, kan dat fors oplopen. En dat hoeft geen diefstal te zijn, gewoon een onderdeel uit het magazijn dat voor een reparatie wordt gebruikt, doet het ook.
21-01-2021, 16:39 door Anoniem
Je vraagt je af of er niet een ambtenaar dacht' yes, ik kan mijn piemel eens laten zien'... want zeg nu eerlijk, 10 miljoen euro boete?
Dat krijgt Google en Microsoft nog niet eens als ze heel duitsland filmen...
Of ze krijgen de boete maar traineren de zaak zo lang dat tegen die tijd de euro nog maar 1 cent waard is.

zoals veel mensen die een bekeuring krijgen voor 1km/h te snel.. 'ga boeven vangen'...
22-01-2021, 00:03 door Anoniem
Het stopt niet meer het zal alleen erger worden...
22-01-2021, 09:21 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Arnoud Engelfriet:
Als organisatie wéét je toch hoe lang je de opnames nodig hebt, dat volgt uit het doel waarvoor je de opnames maakt. En je weet dat, omdat je de disks kiest op basis van wat je nodig hebt lijkt me zo.
Dat klopt maar zeer ten dele. Je kunt geen disks kopen met precies door jou opgegeven capaciteit, je laat een installateur
een systeem offreren en installeren en geeft daarbij wellicht op "ik wil het een maand kunnen terugkijken" en als dat dan
in de praktijk 60 dagen blijkt te zijn dan kijkt er niemand raar op. De leverancier gaat dit niet krap offreren meestal want
hij weet dat als het systeem in de praktijk maar 3 weken aankan terwijl een maand beloofd was, er gezeik komt.
En disks kosten haast niks meer tegenwoordig. Echter het opnieuw bij die klant langsgaan om een grotere of extra
disk te monteren kost hem zijn hele marge op het apparaat.
[...]
In een modern video management systeem kan je exact vertellen hoe lang de data bewaard moet worden, en kan je gewaarmerkte extracts maken van één of meerdere camera's op een bepaald moment, bv. als bewijsvoering. Die mag je dan ook langer bewaren omdat die gekoppeld zijn aan een delict. Maar dan wel zo dat niemand toegang heeft. Dus als bewijs voor een rechtzaak, verder niet.
22-01-2021, 17:40 door Anoniem
Het stopt niet meer het zal alleen erger worden...

Erg zeg, boetes wanneer bedrijven de AVG overtreden....
22-01-2021, 17:41 door Anoniem
Je vraagt je af of er niet een ambtenaar dacht' yes, ik kan mijn piemel eens laten zien'... want zeg nu eerlijk, 10 miljoen euro boete? Dat krijgt Google en Microsoft nog niet eens als ze heel duitsland filmen...

AVG boete is afhankelijk van de omzet van een bedrijf. Verder zou je overwegen om op een fatsoenlijke manier te reageren.
22-01-2021, 17:44 door Anoniem
Dat klopt maar zeer ten dele. Je kunt geen disks kopen met precies door jou opgegeven capaciteit, je laat een installateur een systeem offreren en installeren en geeft daarbij wellicht op "ik wil het een maand kunnen terugkijken" en als dat dan in de praktijk 60 dagen blijkt te zijn dan kijkt er niemand raar op.

Dat klopt niet bepaald, wanneer je mede met wet en regelgeving te maken hebt, bij het voeren van een retentie beleid. Dergelijke termijnen zijn geen wensen, maar eisen waaraan voldaan moet worden, contractueel gezien. Indien dat niet het geval is, dan is de bedrijfsvoering niet op orde.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.