De SP heeft demissionair minister Ollongren van Binnenlandse Zaken gevraagd om een onderzoek uit te voeren naar het gebruik van algoritmes door decentrale overheden zoals gemeenten en provincies. Vorige week meldde het programma Argos hoe de gemeente Rotterdam een algoritme gebruikt om bijstandsfraude te voorspellen en kende jarenlang risicoscores toe op basis van bijvoorbeeld geslacht, woonwijk, taal en zelfs indicaties van psychische en financiële problemen.

Naast de vraag of de minister onderzoek wil doen naar welke gemeenten en provincies soortgelijke algoritmes gebruiken en met welk doel, wil SP-Kamerlid Leijten ook weten welke bedrijven of instanties deze algoritmes voor overheidsinstanties ontwikkelen en aan welke regels en voorwaarden algoritmes moeten voldoen als deze gebruikt worden door decentrale overheden en andere overheidsinstanties.

"Op welke manieren wordt er door gemeenten of andere overheden getoetst of het gebruik van een dergelijk algoritme de meest proportionele maatregel is ten aanzien van andere maatregelen? Is een dergelijke toetsing verplicht? Zo nee, waarom niet?", vraagt Leijten verder. Ollongren moet daarnaast duidelijk maken of gemeenten en andere overheden verplicht zijn om burgers te informeren dat zij onderwerp zijn van een fraudeonderzoek op basis van een resultaat van een algoritme.

Als laatste wil het SP-Kamerlid weten of de minister het gerechtvaardigd vindt dat gemeenten of andere decentrale overheden algoritmes gebruiken gebaseerd op kenmerken als woonplaats, leeftijd, geslacht, levensovertuiging, burgerlijke staat of etnische achtergrond. Ollongren heeft drie weken om met een reactie te komen. Vorige week werd bekend dat het nieuwe kabinet vanaf volgend jaar 1 miljoen euro uitrekt voor een algoritmetoezichthouder. Een bedrag dat in 2026 3,6 miljoen euro zal bedragen.