Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: De verhuurder van mijn woning heeft mij laatst gewaarschuwd voor een datalek. Er had een cyberaanval plaatsgevonden op het bedrijf waar mijn verhuurder huurdergegevens registreert. Uit forensisch onderzoek is gebleken dat bij de cyberaanval data zoals persoonsgegevens zijn gekopieerd of onttrokken. Het gaat mogelijk om naam, e-mailadres, telefoonnummer, adresgegevens en bankrekeningnummer. Ik vraag mij af wat ik als slachtoffer hier tegen kan doen?

Antwoord: Het juridisch juiste maar praktisch heel frustrerende antwoord is dat je zorgvuldig bijhoudt welke schade je lijdt door dit datalek, en vervolgens de verhuurder daar aansprakelijk voor stelt.

Ik formuleer het met opzet zo omdat het voor mij een nogal schrijnend punt is dat er zo veel plekken zijn waar persoonsgegevens grootschalig worden opgeslagen (vaak zonder echte noodzaak) en vervolgens vanwege slechte beveiliging komen bloot te liggen. Waarna het slachtoffer weinig anders kan doen dan afwachten tot daar misbruik van wordt gemaakt.

Natuurlijk staat de wet je ook toe om preventieve maatregelen te nemen, als die redelijk zijn om de schade te voorkomen. Maar dat is een beetje lastig hier. Een nieuwe bankrekening nemen is nogal wat, en tegen welk concreet gevaar is dat een preventieve maatregel? Een nieuw e-mailadres voorkomt spam of gerichte phishing van criminelen die alleen het oude kennen. Maar welke financiële schade kun je daar aan koppelen?

Tegelijk moet ik daar tegenover zetten dat er heel vaak niet daadwerkelijk zich meetbare schade voordoet. Ook daarom is het lastig om kwantitatieve uitspraken te doen over wat de schade moet kosten, of welke concrete maatregelen je kunt nemen.

Een cyberverzekering nemen is bijvoorbeeld een veel geopperde mogelijkheid, hoewel je dat natuurlijk moet doen vóór de datadiefstal. Een monitoringdienst die dagelijks het dark web afsurft of je daar verhandeld wordt, het kan maar voelt een tikje overdreven. Vandaar dat ik steeds uitkom bij "afwachten maar" en ongericht "goed opletten".

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.