De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) heeft wegens veiligheidszorgen besloten om voorlopig geen gebruik meer te maken van eMates, een e-maildienst voor gevangenen, zo laten DJI en minister Weerwind voor Rechtsbescherming weten. EMates verzorgt e-mailverkeer tussen gedetineerden en hun familie en vrienden. Die versturen via eMates een e-mail naar de gevangenis, waar medewerkers de berichten printen en aan de gedetineerden geven.

Begin maart uitte het Openbaar Ministerie (OM) zorgen over eMates. De eerste en grootste zorg is het gebrek aan contractuele afspraken tussen DJI en eMates. Er is geen zicht op het systeem en het is niet bekend of het voldoet aan de wettelijke eisen die gesteld worden aan de verwerking van persoonsgegevens. Verder is het volgens het OM onduidelijk of er waarborgen bestaan tegen ongeoorloofde toegang tot die gegevens.

Tevens is er geen zicht op de informatie (van alle gedetineerden) die via dit systeem wordt verstuurd en de wijze waarop en wie erbij eMates hiertoe toegang heeft, en hoe zij met die informatie omgaan. Dit geldt volgens het OM zowel voor informatie waar gedetineerden zich bevinden, welke andere gedetineerden zich ook in dezelfde inrichting bevinden, als voor de inhoud van die berichten.

Een ander punt van zorg is het aantal via de dienst verstuurde berichten. "Het OM geeft aan signalen te hebben ontvangen dat er tientallen berichten per gedetineerde per dag verstuurd worden en te hebben begrepen dat het uitoefenen van toezicht hierop onder druk staat. Als het aantal e-mailberichten niet gelimiteerd is en er, zoals nu via eMates, een grote hoeveelheid ongescreend digitaal berichtenverkeer met de buitenwereld kan plaatsvinden, levert dat volgens het OM een aanzienlijk risico op van voortgezet crimineel handelen binnen de penitentiaire inrichting", laat Weerwind weten.

Dit levert volgens het OM een aanzienlijk risico op dat criminelen hun handelen binnen de gevangenis voortzetten. Per jaar worden ongeveer 200.000 berichten via eMates verstuurd. Een bericht van eMates heeft volgens jurisprudentie dezelfde status als post. "Dat betekent dat DJI gerechtigd is om alle communicatie met de buitenwereld te controleren met uitzondering van communicatie met geheimhouders. Die controle vindt ook daadwerkelijk plaats maar vergt wel een forse inspanning", voegt de minister toe.

Aangezien eMates specifiek gericht is op gevangenen, moeten er volgens Weerwind sluitende afspraken zijn over de beveiliging van persoonsgegevens en het toezicht daarop. Het gaat dan bijvoorbeeld om afspraken over autorisaties, logging, screening van personeel en periodieke auditing. Nu deze afspraken ontbreken is besloten om door een onafhankelijke partij met spoed onderzoek naar deze aspecten te laten uitvoeren en gedurende het onderzoek het gebruik van eMates op te schorten.

De minister zegt zich te realiseren dat het tijdelijk stopzetten van eMates voor ongemak zorgt bij zowel gedetineerden als hun relaties. "Het belang van het voorkomen van voortgezet crimineel handelen tijdens detentie, de veiligheid binnen de inrichting en het beschermen van persoonsgegevens van gedetineerden en hun relaties weegt echter zwaarder. Daarom steun ik het besluit van DJI."

EMates laat via Twitter weten dat het zich aan alle wet- en regelgeving rondom de verwerking van persoonlijke gegevens houdt en vertrouwelijke gegevens nooit worden gedeeld. De dienst zegt te proberen om de minister op andere ideeën te brengen, onder andere door middel van een kort geding.