Door Anoniem: Ik heb het nog niet gelezen... maar hierbij ter kennisgeving....
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/03/08/kamerbrief-hoofdlijnen-beleid-voor-digitalisering
Ik heb er inmiddels wat in gelezen. Het is een soort goednieuws-show waarbij digitalisering als prachtig wordt opgevat, terwijl de negatieve effecten als incidentele, technisch te verhelpen obstakels worden opgevat. In deze kamerbrief ontbreekt fundamenteel inzicht in wat digitalisering doet met onze leefwereld, onze mentale wereld, onze sociale wereld.
Ook wordt digitalisering opgevat als een "het" dat uit zichzelf gebeurt of als iets dat "we" doen, terwijl er wordt verzwegen dat tegenstand tegen voortijdige of schadelijke vormen van digitalisering door de overheid doelbewust en actief opzij wordt geschoffeld.
Weliswaar is er in de twintig pagina's tellende brief een paragraaf waarin een aantal schaduwzijden van digitalisering worden genoemd:
Tegelijkertijd zorgt digitalisering voor een digitale kloof en groeiende ongelijkheid
in onze samenleving. Ook onze veiligheid, rechtsstaat, democratie, mensen- en
grondrechten en concurrentievermogen staan onder druk. Digitalisering is nooit
waardenvrij en zet daarom druk op onze publieke waarden: op veiligheid,
democratie en zelfbeschikking, maar ook op principes als non-discriminatie,
participatie, privacy en inclusiviteit. We zien machtsevenwichten verschuiven van
publiek naar privaat, waarbij de macht geconcentreerd wordt bij een beperkt
aantal grote technologiebedrijven. Er komt spanning te staan op de vrijheid en de
rechten van burgers: mensen worden, vaak zonder dit door te hebben, beperkt in
hun persoonlijke levenssfeer, bijvoorbeeld door manipulatie en gebrek aan
privacy. Digitale systemen – van bedrijven en overheden - kunnen
discriminerende effecten hebben. Het vertrouwen in democratie en publieke
instituties neemt af, onder meer door het verkeerd inzetten van data en
algoritmes door de overheid; grote uitvoeringsorganisaties zijn niet meer in staat
hun publieke taken goed uit te voeren en verliezen de menselijke maat uit het
oog. Verbeteringen gaan moeizaam door verouderde ICT. De Toeslagenaffaire laat
bovendien zien hoe verschrikkelijk de gevolgen kunnen zijn als waarborgen en
daarmee het voorkomen van vooringenomenheid rond handhaving niet op orde
zijn. Tot slot zien we dat de veiligheid van mensen, bedrijven en de staat steeds
sterker bedreigd wordt omdat onze digitale weerbaarheid niet op orde is.
Criminele en statelijke actoren maken hier misbruik van.
Maar na deze lippendienst worden daar vervolgens niet de voor de hand liggende consequenties uit getrokken. Er wordt niets gezegd over een voorzorgsprincipe, namelijk geen belangrijke processen en diensten digitaliseren totdat hiervoor goede, transparante oplossingen zijn gevonden. Het credo is: het moet digitaal, daarna gaan we nog wel eens kijken of we de negatieve effecten kunnen verhelpen.
Deze kamerbrief doet hetzelfde als de reclame-teksten waarin Facebook beweerde dat "verbinding" (connection) tussen alle mensen haar grote doel was. Terwijl het eigenlijke doel van Facebook iets heel anders was: geld en macht verzamelen. Inmiddels hebben FB en smartphones allerlei analoge sociale verbinding tussen mensen juist moeilijker gemaakt.
Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop datingsites bijna onontbeerlijk zijn geworden voor het leggen van dating-contacten door mensen die de studententijd voorbij zijn. Ik ken iemand die af en toe een marathonsessie houdt op Tinder, die werkt dan honderden profielen door - swipe, swipe, swipe - om er aan het eind van de dag misschien één over te houden. Super-"efficiënt", maar tegelijk ook super-tijdrovend. Maar ja, de oude, analoge circuits (kroegen, de boulevards waar werd geflaneerd) zijn in belangrijke mate verschrompeld en, nog belangrijker, de cultuur van elkaar analoog ontmoeten lijkt ook te zijn verschrompeld als gevolg van de fixatie van mensen op hun smartphones. Bovendien bevorderen dat soort sites het onjuiste idee dat een potentiële date een combinatie van kenmerken is - een "match" - waarmee mensen bij elkaar kunnen "scoren". Ik zie het al voor me: "Ik zoek een partner met een kredietscore tussen de 450-550 punten en een NEN-standaard-gerelateerde, onafhankelijk gecertificeerde QALY-estimate van ten minste 35." Daar word je gelukkig van! Maar niet heus...
In de kamerbrief wordt er klakkeloos gepraat over "de digitale samenleving", kennelijk zonder enig besef dat een samenleving van mensen nooit digitaal kan zijn, omdat mensen niet digitaal zijn, maar levende, lichamelijke, analoge wezens. Tenzij we natuurlijk de definitie van wat een "mens" is, gaan veranderen.
De "corona-check-app" wordt genoemd als een succesvol voorbeeld van "privacy-by-design", terwijl die app in feite één van de instrumenten is in een systeem waarmee aan individuele mensen in 2021 op discriminatoire wijze de toegang tot delen van (semi-)publieke ruimtes werd ontzegd, omdat ze niet aan een bepaald, door de overheid opgelegd criterium voldeden. Een criterium waarvoor geen medische noodzaak bestond. De persoonlijke leefwereld van mensen werd op die manier nodeloos geschaad. Hoezo "privacy-by-design"?
Ik lees in de kamerbrief ook:
Een nieuwe privacyvriendelijkere manier van omgang met gegevens, waarbij burgers in staat worden
gesteld echte keuzes te maken, ontstaat niet zomaar. Daarom krijgen burgers een breed bruikbare digitale identiteit, zodat zij zich in de digitale wereld op veilige wijze kunnen identificeren en meer regie over eigen gegevens hebben
zonder dat iemand over de schouders meekijkt – vergelijkbaar met het gebruik van een paspoort in de fysieke wereld.
Nee, dat is niet vergelijkbaar met een paspoort in de fysieke wereld. Een digitale identiteit die op EU-servers wordt bijgehouden, maakt het technisch mogelijk om individuele mensen op elk moment hun bewegingsvrijheid te ontnemen, ook in de fysieke wereld. Zo´n digitale identiteit wordt gepresenteerd als een "geschenk" aan de burgers, terwijl het in feite een paard van Troje is dat straks de beperktere, minder vergaande controle aan de hand van fysieke identiteitsbewijzen en toegangsbewijzen gaat verdringen.
Ik heb op dit moment nog geen tijd om meer te lezen. Maar dit is om moedeloos van te worden. Er wordt hier een ideologie opgetuigd, een hermetisch gesloten universum waarin voor veel dingen van waarde geen plek meer is. Maar Tweede Kamerleden die de waarde van die dingen helemaal niet meer zien, sterker nog, die zich nauwelijks meer bewust zijn van wat het betekent om mens te zijn buiten de politiek en de lucratieve banencarroussel, die zullen dit in meerderheid wel prachtig vinden.
Net zoals de Tweede Kamer ooit blind een wet aannam die tot de ellende van de Toeslagenaffaire leidde, zo lijkt de Tweede Kamer nu blind wetten te gaan aannemen die digitalisering op zo'n manier gaan institutionaliseren dat er van menselijke waardigheid steeds minder overblijft - ondanks alle retorische peptalk daarover. Het moet en zal gebeuren, ondanks de voorzienbare slachtoffers.
M.J.