Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: In diverse media wordt gemeld dat de Staat een procedure heeft verloren over het inzien van e-mails van advocaten. Ik begrijp hieruit dat als je je advocaat cc't, de mail niet meer ingezien mag worden door het OM bij een strafrechtelijk onderzoek. Dat is toch een gat van jewelste in de wet? Dit betrof de zogeheten Castor-zaak, een fraudezaak tegen vermogensbeheerder Box, die onder meer werkt voor het Koninklijk Huis.

Antwoord: Meer dan drieduizend mails van advocaten bleken bij het OM op diverse plekken op te duiken, onder meer in tuchtklachten tegen diezelfde advocaten. Dat is heel erg niet de bedoeling, het verschoningsrecht (in Amerikaanse series: privileged communication) is een belangrijk deel van de bijzondere rol van advocaten.

De rechter verbiedt justitie voortaan om e-mails te lezen van advocaten die bij de zaak betrokken zijn. Men krijgt een concreet stappenplan omdat kennelijk niet duidelijk was hoe te handelen: niet vragen om mails met deze personen in To, From of CC, als je die namen aantreft dan de mails vernietigen, en in een proces-verbaal vastleggen hoe dit alles is verlopen. Je zou zeggen dat dit vanzelfsprekend was.

Dat van die cc is eigenlijk iets uit Amerikaanse series, dat informatie privileged is zodra er een advocaat in cc staat. Iets dat de Bad Guy dan triomfantelijk in het gezicht van onze held kan smeren. Dat is dus niet zo. In 2006 oordeelde de HR dat berichten die in CC naar een geheimhouder (advocaat of notaris) worden gestuurd, niet "reeds daarom" aangemerkt kunnen worden als vertrouwelijke stukken.

Ondanks dat de CC header ooit begon als de carbonkopie (een kopietje ter informatie), is het dan ook weer te makkelijk om te zeggen: informatie is alleen privileged als de advocaat in de To regel wordt aangeschreven. In de praktijk werken mensen niet zo rigide met die headers. Soms sta je in de To regel en is de mail voor jou informatief. Soms sta je in cc en krijg je een vraag of actiepunt.

De Hoge Raad zegt daarom: het gaat om strekking en doel van het bericht, bijvoorbeeld een juridische vraag, een advies van de advocaat, juridische stukken ter controle, dat soort dingen. Dat is natuurlijk pas na lezing van de inhoud te zeggen, en daarom moet je als OM dan ook een aparte entiteit hebben die bij twijfel zulke berichten beoordeelt. Dat kan een hoop werk zijn bij 3000 mails, maar dat is dan maar niet anders.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.