Er is een nieuwe versie van de "Cyberwegenkaart" verschenen die Nederlandse gemeenten informeert over het online monitoren van burgers. De kaart, die het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft laten ontwikkelen, moet de lokale digitale veiligheid verbeteren en voor cyberweerbare gemeenten zorgen. Gemeenten spelen namelijk een rol in het voorkomen dat inwoners, ondernemers en de gemeente zelf, slachtoffer van cybercrime worden.

Om gemeenten hierbij te helpen werd de "Cyberwegenkaart" ontwikkeld. Een eerste versie van deze kaart beschreef drie "wegen" waarop gemeenten actie moeten ondernemen om cybercrime te voorkomen en bestrijden, namelijk het beveiligen van de eigen systemen, voorbereid zijn op cyberincidenten en het weerbaar maken van bewoners en ondernemers.

Versie 2.0 van de cyberwegenkaart introduceert een "vierde weg", namelijk online aangejaagde ordeverstoringen. Zo moeten gemeenten zicht hebben op online activiteiten die voor fysieke ordeverstoringen kunnen zorgen. Het gaat dan onder andere om het online monitoren van burgers. Hiervoor gelden wel de nodige regels. "Gemeenten die wel goed zicht hebben op wat er online speelt, lopen het risico dat ze onrechtmatig monitoren", zo laat de Cyberwegenkaart weten (pdf).

Volgens het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), dat de kaart ontwikkelde, is monitoring op internet lastiger dan in het fysieke domein. "Omdat er bij het volgen van personen op social media volgens de AVG-normen een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer kan optreden. Het betreft dan met name de vrijheid van meningsuiting, de privacy en het voorkomen van censuur."

Gemeenten moeten inwoners daarom duidelijk informeren over de wijze hoe ze online monitoren en hoe de gegevens die online gevonden zijn, worden bewaard, aldus het CCV. Zo mogen gemeenten niet stelselmatig gegevens van individuele inwoners verwerken. "Neem privacy en ethiek vanaf het begin mee en betrek inwoners en de gemeenteraad bij het vaststellen van ethische dilemma’s, doelen en werkwijze. Neem dit op in het gemeentelijke privacy- en veiligheidsbeleid", zo adviseert de Cyberwegenkaart.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het ministerie van Justitie en Veiligheid werken op dit moment aan een handleiding waarin wordt aangegeven hoe gemeenten binnen de AVG-kaders om kunnen gaan met online monitoring.