De SGP heeft minister Kuipers van Volksgezondheid en staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering om opheldering gevraagd over de problemen waar mantelzorgers tegenaan lopen bij het aanvragen van een DigiD voor personen die wilsonbekwaam zijn. Volgens vijf belangenorganisaties zijn er miljoenen mantelzorgers in Nederland die voor anderen zorgen. Een deel van hen is door een rechter aangewezen als mentor, bewindvoerder of curator.

Dit houdt in dat zij uit naam van de persoon voor wie zij zorgen beslissingen maken en -in het geval van bewindvoerder en curator- ook geldzaken moeten regelen. Bijvoorbeeld ouders van volwassen kinderen met een ernstig verstandelijke en of lichamelijke beperking. Maar ook partners van mensen met dementie. Broers of zussen van mensen met een ernstige psychische aandoening.

Wettelijke vertegenwoordigers van mensen met een beperking worden volgens belangenorganisaties KansPlus, EMB Nederland, Sien, LFB en Dit Koningskind uitgesloten van de digitale overheid doordat ze geen toegang hebben tot de DigiD van hun broer, zus of kind. "De overheid geeft geen DigiD aan wettelijk vertegenwoordigers en sluit de digitale toegang voor overheidsdiensten hierdoor af. Wettelijk vertegenwoordigers moeten zich daarom iedere keer ter plekke legitimeren, met formulieren werken en hebben te maken met lange wachttijden", zo laten de organisaties in een pamflet weten (pdf).

De organisaties noemen de buitensluiting totaal onnodig en zeer belastend voor mensen die het al extra zwaar hebben met de zorg voor een ander. "Stop met de uitsluiting, maak een digitale identiteit voor wettelijk vertegenwoordigers", zo roepen ze op. Een woordvoerder van verantwoordelijk staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitalisering laat tegenover NRC weten dat wettelijk vertegenwoordigers "op dit moment" met een eigen inlogmiddel geen diensten voor hun cliënten kunnen afnemen.

"Er kan namelijk bij het inloggen nog niet gecontroleerd worden of iemand als wettelijk vertegenwoordiger namens een ander mag handelen." Deze controle moet namelijk automatisch plaatsvinden en dat kan nog niet. Er wordt nu gewerkt aan een register van vertegenwoordigers. "Omdat dit over veel informatie gaat en we te maken hebben met de privacy van personen kost dit helaas tijd. De verwachting is dat deze functionaliteit begin volgend jaar gefaseerd in gebruik genomen kan worden", aldus de woordvoerder.

Aanleiding voor SGP-Kamerleden Bisschop en Van der Staaij om via Kamervragen opheldering te vragen. "Kunt u uitleggen waarom wettelijk vertegenwoordigers, die met toestemming van de rechter in alle rechten kunnen treden van de vertegenwoordigde, in strijd met de regels zouden handelen indien zij zonder toestemming een DigiD aanvragen? Is dit niet ongerijmd?", zo willen ze van de bewindslieden weten.

Kuipers en Van Huffelen moeten ook duidelijk maken waarom mantelzorgers geen DigiD kunnen aanvragen, terwijl het bijvoorbeeld bij een persoonsgebonden budget wel mogelijk is om zonder toestemming namens het minderjarige kind betalingen te doen. "Bent u ook van mening dat het onwenselijk is dat sommige mantelzorgers zich door de enorme rompslomp gedrongen voelen om tegen de regels in een DigiD aan te vragen en dat hierdoor ook ongelijkheid tussen mantelzorgers ontstaat?", vragen de SGP-Kamerleden verder.

De bewindslieden moeten tevens laten weten of ze het ook onwenselijk vinden dat een oplossing op zijn vroegst begin volgend jaar komt en of ze bereid zijn duidelijk te maken dat wettelijk vertegenwoordigers vooruitlopend op de nieuwe regels zonder vrees voor handhaving de benodigde DigiD mogen aanvragen. Kuipers en Van Huffelen hebben drie weken om met een reactie te komen.