De gemeente Enschede stapt naar de rechter wegens de AVG-boete van 600.000 euro die de Autoriteit Persoonsgegevens vorig jaar wegens wifi-tracking oplegde. Het college van B&W wil dat de rechter nu een oordeel velt over de wifi-tellingen in de binnenstad, nadat de privacytoezichthouder het bezwaar van de gemeente onlangs ongegrond verklaarde.

In 2017 besloot de gemeente Enschede om door middel van sensoren de drukte in de binnenstad te meten. Hiervoor werd een bedrijf ingehuurd dat gespecialiseerd is in het tellen van passanten. Het bedrijf plaatste meetkastjes in de winkelstraten die de wifi-signalen van mobiele telefoons van passerende mensen opvingen. Daarbij werd elke telefoon middels een unieke code apart geregistreerd. Door het aantal telefoons dat op een bepaald moment rond een meetkastje is te registreren kan de drukte worden gemeten.

"Houd je over een langere periode bij welke telefoon langs welk meetkastje komt, dan verandert dit 'tellen' in het volgen van mensen", zo stelde de Autoriteit Persoonsgegevens. Dit bleek bij de gemeente Enschede aan de hand te zijn. Volgens de privacytoezichthouder was de privacy van burgers niet goed gewaarborgd, omdat zij konden worden gevolgd zonder dat dit noodzakelijk was.

Hoor- en wederhoor

De gemeente vindt dat de AP op verschillende punten fout zit. "Wij zijn van mening dat de Autoriteit Persoonsgegevens een besluit heeft genomen in strijd met meerdere beginselen van behoorlijk bestuur, niet voldoende onderzoek heeft gedaan, geen hoor- en wederhoor heeft toegepast, ongemotiveerd voorbij gaat aan veel argumenten die wij in de zienswijze hebben aangedragen, niet genoeg rekening houdt met boeteverlagende omstandigheden, willekeurig handelt en kwalijk heeft gehandeld in hun uitingen naar buiten", aldus de burgemeester en wethouders van Enschede vorig jaar.

Die stellen dat een minder zwaar middel, zo als een last onder dwangsom, gelet op de aard, ernst en duur van de situatie passender zou zijn geweest. In het bezwaarschrift noemde de gemeente tien punten waarop het vindt dat de Autoriteit Persoonsgegevens ongelijk heeft. "De AP heeft ruim de tijd genomen om een beslissing op ons bezwaar te nemen. De AP heeft meerdere keren om uitstel gevraagd. De beslissing is nu (drie kwart jaar later) ontvangen. De AP verklaart ons bezwaar zoals gezegd, ongegrond", schrijven de burgemeester en wethouders in een brief aan de gemeenteraad van 31 mei.

Het college van B&W had tot en met 8 juli de tijd om een beroepsschrift bij de rechtbank in te dienen en heeft dat nu ook gedaan. "Laat ik één ding duidelijk stellen: Enschede heeft met de passantentellingen nooit bezoekers in onze binnenstad geïdentificeerd of gevolgd. Dat wilden wij niet. Dat konden wij ook niet. Het feit dat de AP die suggestie wel heeft gewekt in haar boetebesluit en in haar media-uitingen, vindt het college van Enschede zeer kwalijk", zegt wethouder Jurgen van Houdt.

"Enschede was niet de enige gemeente die op digitale wijze passantentellingen liet uitvoeren. Meer dan 200 andere Nederlandse gemeenten lieten op vergelijkbare wijze passantentellingen uitvoeren. Enschede kreeg tot op heden als enige gemeente een bestuurlijke boete opgelegd van de AP, zonder waarschuwingen en overleg vooraf", zo laat de gemeente verder weten.

Slimme digitale toepassingem

Volgens Van Houdt is een rechterlijke uitspraak van belang voor de ontwikkeling van toekomstige slimme digitale toepassingen in Nederlandse steden. "We willen graag innoveren met inachtneming van ieders privacy en gegevensbescherming. Het zou ons en andere gemeenten helpen als een toezichthoudende instantie daar constructief over meedenkt."