Wanneer mensen met hun persoonsgegevens voor online content en diensten betalen kunnen er zich allerlei privacyrisico's voordoen, zo stellen onderzoekers van de Universiteit Leiden die dit voor het ministerie van Economische Zaken onderzochten. Minister Adriaansens van Economische Zaken gaat de oplossingen van de onderzoekers voorleggen aan de Europese Commissie.

Met het onderzoek wilde het ministerie kijken in hoeverre aanvullende maatregelen wenselijk zijn om mensen die betalen met persoonsgegevens beter te beschermen. Het komt steeds vaker voor dat mensen hun persoonsgegevens verstrekken om toegang tot een digitale dienst te krijgen, zoals een app of content. Het gaat dan om zaken als naam, e-mailadres of locatie die waarde voor de aanbieder hebben.

Door het wetsvoorstel modernisering consumentenbescherming dat eerder dit jaar van kracht werd hebben mensen die met hun persoonsgegevens betalen extra rechten gekregen. Zo moet de aanbieder van digitale diensten of content vooraf voldoende informatie verstrekken aan de gebruiker over wat de dienst inhoudt en wie de aanbieder is. Na het sluiten van de overeenkomst kan de gebruiker in een aantal gevallen de overeenkomst ontbinden.

Op grond van de AVG is de aanbieder in deze gevallen verplicht om te stoppen met het verwerken van de persoonsgegevens van de gebruiker en deze te verwijderen. Daarnaast is de aanbieder verplicht om – binnen de grenzen van wat redelijkerwijs mogelijk is – de verzamelde gegevens bij derden weg te halen dan wel te verwijderen.

Volgens de Universiteit Leiden zijn er verschillende risico's die zich voordoen bij het betalen met persoonsgegevens. Zo kunnen gebruikers overrompeld worden en daardoor te makkelijk hun gegevens delen; en eenmaal gedeeld, worden deze gegevens vaak direct doorverkocht aan derden en verder verwerkt. Ook is er het risico van uitbuiting van personen die niet veel te besteden hebben. Hoe groot de risico's in de praktijk zijn is zonder nader empirisch onderzoek niet goed te zeggen, aldus de onderzoekers.

De onderzoekers doen in hun onderzoek verschillende aanbevelingen om de genoemde risico's weg te nemen, zoals het begrenzen van bepaalde vormen van toestemming voor digitale inhoud en diensten, maar ook aanpassingen van wet- en regelgeving en het opstellen van contractuele best practices, gedragscodes of privacy by design.

Cookies

Minister Adriaansens gaat de oplossingen van de onderzoekers voorleggen aan de Europese Commissie, omdat die uiteindelijk een afweging moet maken om met aanvullende voorstellen te komen. De minister zegt dat ze de Commissie ook zal vragen om de verhouding tussen de e-Privacy regels, de Richtlijn digitale inhoud en de Richtlijn modernisering consumentenbescherming te verhelderen. "Dit kan de praktijk helpen bij het beantwoorden van de vraag of het plaatsen van dergelijke cookies ook moet worden beschouwd als ‘betalen met persoonsgegevens’".