De overheid kan ongewenste online content niet laten verwijderen. Wel zijn er andere instrumenten om dit tegen te gaan, zo heeft minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid laten weten. Een bindende aanwijzing voor hostingbedrijven en andere providers die complottheorieën doorgeven ziet ze niet zitten. Dat laat de bewindsvrouw weten op Kamervragen van het CDA.

Aanleiding voor de Kamervragen van CDA-Kamerleden Bontenbal en Kuik was een artikel in NRC over een Nederlands datacentrum waar de "meest gehate sites ter wereld" worden gehost. "Deelt u de mening dat Nederland als gewilde plek voor hosting- en datacentrumdiensten ook koploper moet zijn in het weren van ongewenste en strafbare online content?", zo werd de minister gevraagd.

"In Nederland wordt al een aantal jaren succesvol samengewerkt tussen de internetsector en overheid op het gebied van illegale content. Overheid en internetsector richten zich daarbij op het zo snel mogelijk offline halen van de aangetroffen illegale content", reageert Yesilgöz. "Ongewenste (maar niet onrechtmatige) content (zoals de meeste vormen van desinformatie) wordt niet verwijderd. Wel zijn er andere instrumenten om hierop te reageren (o.a. fact checking, counterspeech, verwijzen naar officiële websites, aanpassen (zoek)algoritmes, etc.)."

Bontenbal en Kuik hadden ook gevraagd of er naast de in het NRC-artikel genoemde websites nog andere "soortgelijke rioolwebsites" via Nederland worden gehost of gefaciliteerd. De minister merkt op dat datacenters niet altijd zicht hebben op wie aan het eind van de keten precies gebruik maken van hun diensten en welke content er wordt gehost. "Wel zijn zij gehouden te acteren indien ze er weet van krijgen dat de content die ze hosten illegaal is. Er bestaat geen wettelijk kader voor toezicht op de content die in Nederland wordt gehost."

Volgens Yesilgöz is het niet eenvoudig om het opslaan of online plaatsen van illegale content aan te pakken. "Het is bij wet verboden om aan internettussenpersonen een algehele monitoringsverplichting op te leggen. Veel Nederlandse datacentra verhuren opslagruimte en verzorgen de aansluiting daarvan op het internet. Hun klanten plaatsen daar hun netwerkapparatuur, servers en opslagruimte voor webhosting." Deze hostingdiensten worden vaak doorverhuurd aan tussenpersonen in andere landen, die vervolgens weer webruimte verhuren aan privépersonen of organisaties.

Afsluitend wilden de CDA-Kamerleden weten of een bindende aanwijzing die aan hosters van kinderporno kan worden gegeven is uit te breiden naar aanbieders die betrokken zijn bij opslag of doorgifte van evident racistische of haatzaaiende teksten en complottheorieën. Yesilgöz laat daarop weten dat internetproviders en hostingproviders alleen op basis van complottheorieën niet kunnen optreden, maar wel als er sprake is van strafbare feiten, zoals bedreiging, smaad of laster.