Privacy First heeft de Tweede Kamer gewaarschuwd voor de gevolgen van het 'bancair sleepnet' dat het kabinet wil invoeren en volgens de stichting een "ongerechtvaardigde inbreuk" op de grondrechten van Nederlandse burgers maakt. De Kamer wordt dan ook opgeroepen om het wetsvoorstel af te wijzen. Eerder waarschuwde ook de Autoriteit Persoonsgegevens dat het wetsvoorstel de deur opent naar ongekende massasurveillance door banken.

Het wetsvoorstel plan van aanpak witwassen verbiedt contante betalingen voor goederen vanaf drieduizend euro en laat banken gezamenlijk alle banktransacties van alle Nederlandse rekeninghouders monitoren. Stichting Privacy First stelde eerder al dat er sprake is van een bancair sleepnet. Eind oktober stuurde minister Kaag van Financiën mede namens minister Yesilgoz van Justitie en Veiligheid het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer.

In een toelichting op het wetsvoorstel erkent de minister dat de effectiviteit van het gezamenlijk monitoren van transacties door banken, zoals opgenomen in het wetsvoorstel, niet onomstotelijk vaststaat. "Het gezamenlijk monitoren van transacties bestaat nog niet in deze vorm, nationaal noch internationaal. De effectiviteit ervan moet zich daarom deels nog in de praktijk bewijzen."

Privacy First is van mening dat het kabinet in het wetsvoorstel geen acht heeft geslagen op de eerdere kritiek van de Afdeling advisering van de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens. "Het wetsvoorstel maakt een ongerechtvaardigde inbreuk op de grondrechten van Nederlandse burgers en dit voorstel hoort daarom geen wet te worden."

Volgens de privacystichting is het voorstel symptomatisch voor een ‘datagedreven’ overheid die vindt dat maatschappelijke problemen alleen kunnen worden opgelost door het ongelimiteerd volgen en analyseren van burgers en via vele wegen verzamelen van gegevens over iedere burger. Daarbij heeft de overheid te optimistische verwachtingen van de mogelijkheden van it en onderschat het de schaduwkanten, aldus Privacy First.

De stichting stelt dat de noodzaak voor de invoering van het sleepnet niet is aangetoond, er onvoldoende rechtsbescherming voor burgers en mkb-bedrijven is, er geen gegevensanalyse en profilering van natuurlijke personen mag plaatsvinden en er een onafhankelijke financiële ombudsman moet komen om klachten te onderzoeken.

"Er is geen bewijs dat deze inbreuk op de financiële gegevensbeschermingsrechten van burgers gerechtvaardigd is en er voor zorgt dat de schade wordt verminderd die nu ontstaat door de criminaliteitsbestrijdingsactiviteiten door banken. Het bancaire sleepnet hoort er niet te komen", zo schrijft de stichting in een brief gericht aan de Tweede Kamer.