Het kabinet wil dat inlichtingendiensten AIVD en MIVD de bulkdatasets die ze verzamelen langer kunnen bewaren dan nu het geval is. Een "nota van wijziging" die dit mogelijk moet maken is gisteren gepresenteerd. Het publiek kan tot 16 januari volgend jaar op het voorstel reageren.

De AIVD en MIVD hebben bulkbevoegdheden waardoor ze grote hoeveelheden gegevens kunnen verzamelen van miljoenen mensen, waarvan het overgrote deel gaat over mensen waar de diensten geen onderzoek naar doen of zullen gaan doen. Dat doen de inlichtingendiensten naar eigen zeggen om een klein deel binnen te kunnen halen dat wél relevant is voor een onderzoek. Vervolgens moeten alle gegevens die niet relevant zijn zo snel mogelijk worden vernietigd. De bulkdatasets mogen op dit moment maximaal anderhalf jaar worden bewaard.

Eerder dit jaar oordeelde de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) na een klacht van burgerrechtenbeweging Bits of Freedom dat de AIVD en MIVD vijf bulkdatasets moesten vernietigen, wat inmiddels ook is gedaan. De diensten bleken de bulkdatasets namelijk langer dan anderhalf jaar te bewaren. Waar Bits of Freedom stelde dat de beslissing van de CTIVD laat zien dat de geheime diensten zich niet laten begrenzen door regelgeving, stelt het kabinet dat de beslissing bevestigt dat de huidige wetgeving tekort schiet voor de omgang met bulkdatasets.

Eerder deze maand werd een wetsvoorstel dat de AIVD en MIVD meer bevoegdheden geeft voor onderzoek naar landen met een offensief cyberprogramma naar de Tweede Kamer gestuurd. Het kabinet wil nu door middel van een nota van wijziging het wetsvoorstel op twee punten wijzigen. Zo komt er een voorafgaande bindende toets op een toestemming voor de real-time verzameling van verkeers- en locatiegegevens.

Daarnaast mogen de inlichtingendiensten, na toestemming van de CTIVD, bulkdatasets langer bewaren. In de toestemmingsaanvraag om een bulkdataset langer te bewaren moet onderbouwd worden waarom de bulkdataset nog steeds van belang is voor de onderzoeken van de diensten. Daarbij moet de opbrengst van de afgelopen periode gemeld worden en moet er vooruit gekeken worden naar wat deze bulkdataset nog kan opleveren in het komende jaar.

De ministers van Binnenlandse Zaken en Defensie kunnen bij de Raad van State in beroep gaan tegen de beslissing van de CTIVD. Via Internetconsultatie.nl kan er tot 16 januari op de nota worden gereageerd. Daarna worden de reacties verwerkt en de nota van wijziging voor advies aan de Raad van State aangeboden. De AIVD verwacht dat de wijziging op het wetsvoorstel in het tweede kwartaal van volgend jaar bij de Tweede Kamer kan worden ingediend.