Banken en andere instanties zullen binnenkort weer worden aangesloten op het UBO-register, nadat het vorig jaar na een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie werd gesloten. Daarnaast start de overheid een onderzoek naar welke organisaties en personen nog meer toegang moeten krijgen. Dat laat minister Kaag van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer weten.

UBO staat voor Ultimate Beneficial Owner en betreft de eigenaar of eigenaren van een onderneming of de mensen die zeggenschap over een organisatie hebben. Sinds 27 september 2022 moeten organisaties in Nederland UBO's in het UBO-register inschrijven. Het register volgt uit de Europese vijfde anti-witwasrichtlijn en moet financieel-economische criminaliteit tegengaan, zoals witwassen van geld, belastingontduiking, fraude en financiering van terrorisme.

Een deel van de gegevens van de UBO was tot 22 november openbaar. Het ging dan om voornaam en achternaam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit, woonstaat en aard en omvang van het economische belang van de UBO. Tegen betaling van 2,50 euro per uittreksel kon er in het UBO-register worden gezocht. De openbaarheid van gegevens zou volgens de EU een afschrikkende werking hebben op personen die geld willen witwassen of terrorisme willen financieren.

Volgens het Hof van Justitie van de Europese Unie vormt het register een ernstige aantasting van de grondrechten van burgers, is niet beperkt tot wat strikt noodzakelijk is en is niet proportioneel. Na de uitspraak besloot de KVK het UBO-register te sluiten. De regering heeft de afgelopen weken het oordeel van het Hof bestudeerd. "Het kabinet ziet voldoende grondslag om de informatieverstrekking aan bevoegde autoriteiten en de Financial Intelligence Unit (FIU) te herstellen", aldus Kaag.

Een andere groep die volgens de minister toegang nodig heeft zijn instellingen die onder de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) als poortwachter worden gezien. Kaag stelt dat de uitspraak van het Hof geen gevolgen voor deze instellingen heeft. "Daarom wordt ook voor Wwft-instellingen de toegang zo snel als praktisch en uitvoeringstechnisch mogelijk hersteld."

De minister voegt toe dat er allerlei Wwft-instellingen zijn en dat die op verschillende technische manieren op het UBO-register zijn aangesloten. Zo zijn er partijen via ict-leveranciers aangesloten die geen legitiem belang hebben tot gegevens in het UBO-register. "Het identificeren van welke individuele instellingen toegang kunnen hebben en dit technisch en praktisch inregelen is derhalve complex en kost tijd", aldus Kaag.

Een belangrijke groep die wel eenvoudig is te identificeren en aan te sluiten zijn de grootbanken. "Verwacht wordt dat de toegang voor deze groep relatief snel kan worden hersteld", gaat de minister verder. "De komende tijd zal worden ingezet om ook andere groepen Wwft-instellingen zo snel mogelijk aan te sluiten."

Daarnaast kondigt Kaag een onderzoek aan naar personen en organisaties die een legitiem belang kunnen aantonen om informatie uit het UBO-register op te vragen en hoe dit kan worden geregeld. Het kan dan gaan om journalisten of maatschappelijke organisaties. Op verzoek van de Tweede Kamer wordt er ook specifiek gekeken naar het aansluiten van schadeverzekeraars.