Nederlandse gemeenten zitten nog altijd zonder regels voor het online monitoren van burgers. Oorspronkelijk was het plan dat de handreiking voor monitoring van sociale media door gemeenten eind vorig jaar zou verschijnen, maar door het verbreden van de oorspronkelijke reikwijdte komen de regels later. Een exacte datum is echter onbekend. Minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid stelt dat haar ministerie samen met anderen druk bezig is om de regels "zo spoedig mogelijk" gereed te hebben.

Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en NHL Stenden Hogeschool onderzoek blijkt dat Nederlandse gemeenten nepaccounts gebruiken om burgers op social media te volgen. Via Facebook, Twitter en andere social media proberen de gemeenten om zicht op mogelijke ongeregeldheden te krijgen en fraude te bestrijden. Hierbij wordt soms ook de wet overtreden. Zo werkt bijna één op de zes van de ondervraagde gemeenten met nepaccounts. Alleen politie en inlichtingendiensten mogen deze methode onder strikte voorwaarden inzetten. Het monitoren door gemeenten zorgde voor de nodige kritiek.

In 2021 kondigde toenmalig minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aan dat regels voor het AVG-proof monitoren van burgers op internet eind 2021 gereed zouden zijn. Begin 2022 bleek dat die regels er nog steeds niet waren, tot onvrede van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De VNG hekelde het feit dat gemeenten nog altijd geen wettelijke basis voor online monitoring hebben. Vervolgens werd gesteld dat de handreiking in de tweede helft van vorig jaar zou verschijnen.

"Het streven was om voor het eind van vorig jaar het juridisch kader voor sociale media monitoring door gemeenten te verhelderen en een handreiking hieromtrent op te stellen voor gemeenten in het kader van de Openbare Orde en Veiligheid (OOV). Dat is helaas niet gelukt", aldus Yesilgöz in een antwoord op Kamervragen van D66. "De onderzoekers hebben namelijk laten weten dat verbreding van de oorspronkelijke reikwijdte van de handreiking nodig is, zodat deze betere aansluiting zal vinden bij de behoefte in de gemeentelijke praktijk."

Volgens de minister werken de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie en Veiligheid intensief samen met de onderzoekers en de VNG. om het juridische kader en de praktische handreiking zo spoedig mogelijk gereed te hebben. "Het kabinet zal u in het eerste kwartaal van 2023 nader informeren", laat Yesilgöz verder weten. Eind december stelde staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering nog dat de regels naar verwachting in het eerste kwartaal van 2023 gereed zouden zijn.