image

Europees Hof: AVG vereist geen schadedrempelwaarde voor schadevergoeding

woensdag 24 mei 2023, 12:15 door Arnoud Engelfriet, 3 reacties

Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Steeds vaker zie je dat mensen onder de AVG massaclaims indienen. Maar hoe is er een bedrag te zetten op schending van de AVG? Het is geen bekraste auto of ingetrapte ruit. Is dit dan een voorbeeld van smartengeld?

Antwoord: Wie andermans recht geldt, moet de schade vergoeden. Dat is een basisregel in zowat elk rechtssysteem. Maar als we het hebben over “immateriële schade”, zoals smartengeld, dan ligt dat overal ook behoorlijk ingewikkeld. Daar kun je namelijk niet direct een bedrag op plaatsen zoals bij zaakschade of het behandelen van letselschade. Een nieuwe piano is te vergoeden, maar wat kost een missende wijsvinger en maakt het uit dat je nooit meer kunt pianospelen?

De AVG is een regeling over het grondrecht omgang met persoonsgegevens (vaak foutief verward met ‘privacy’), en inbreuken op een grondrecht leveren vaak alleen immateriële schade op. De AVG voorziet in een schadevergoedingsregeling, maar laat het aan het nationaal recht over om te bepalen hoe die vergoeding tot stand mag komen. En toen kwamen ze dus in Oostenrijk met een zaak waarbij de Österreichische Post databestanden verkocht met zeg maar even postcodebestanden gesorteerd op geschatte politieke voorkeur, waar een betrokkene bezwaar tegen had omdat de hem toegezonden politiek georiënteerde reclame “hem erg boos gemaakt [had] en ervoor gezorgd [had] dat hij zijn vertrouwen is verloren en dat hij zich voor schut gezet voelde.”

Dat dit een inbreuk op de AVG was, daar had de Oostenrijkse rechter weinig moeite mee. Maar welke schadevergoeding zou de man moeten krijgen? Er was behalve dat boos en beschaamd maken niets anders; geen kapot gegooide ruiten, geen verloren baan, geen letselschade, zelfs geen gemiste omzet van een ondernemer of een factuur van een psychiater of wat dan ook waar je een objectief getal op kan zetten. Dan kom je dus bij de immateriële schadevergoeding, en daarvan geldt in Oostenrijk dus de maatstaf dat je die pas vergoed krijgt als er enige mate van ernst is, meer dan enkel een beetje boos of teleurgesteld zijn.

Het Hof van Justitie constateert nu dat de AVG zo’n drempel niet toelaat. Ook als de schade minimaal is, of alleen met vage termen aangeduid kan worden. Wel is het zo dat enkel een overtreding van de AVG niet automatisch maakt dat er een vergoeding moet worden betaald, de schade moet wel worden hard gemaakt. In Nederland was dat al zo (arrest, arrest): je kunt in Nederland in theorie 1 euro schadevergoeding krijgen voor een stukje boosheid naar de verwerkingsverantwoordelijke toe, als je maar hard kunt maken dat die boosheid 1 euro aan schade opleverde. Ook geringe schade kan voor vergoeding in aanmerking komen.

Voor Nederland verandert er dus weinig, het uitgangspunt blijft dat je altijd mag claimen mits je maar je schade kunt onderbouwen. Dit is met name een probleem voor de AVG-massaclaims die in opkomst zijn: daar gaat het niet alleen over wat de schade is, maar ook wat voor een hele groep mensen de schade is. Bij een specifiek persoon valt er vaak nog wel wat van te maken, maar wanneer je gaat abstraheren naar een groep mensen (“alle consumenten die een AH Bonuskaart hebben en vaak havermelk kochten, kregen politieke reclame”) dan wordt dat nog wat moeilijker.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (3)
24-05-2023, 16:07 door Anoniem
Uit de laatste twee alinea's staat denk ik ook het probleem beschreven voor wat betreft deze claim:

https://www.security.nl/posting/797107/Consumentenbond+eist+dat+Google+stopt+met+tracking+en+schade+vergoedt

Welke aantoonbare schade hebben *alle* gebruikers geleden? Het lijkt mij erg lastig om dat aan te tonen. Er zullen vast mensen zijn voor wie het opgaat, maar ik betwijfel of alle gebruikers schade hebben geleden.
24-05-2023, 16:42 door Anoniem
Een oplossing hier kan zijn een strafrecht component aan de AVG toe te voegen.

Als er iemand bij je ingebroken heeft, ook als er niks, of weinig van waarde weg is, dan blijft het toch inbraak. De schade weegt dan meestal wel mee in de strafmaat. Maar vrijspraak kan niet want het blijft wel inbeken. Voor jezelf kan het nog lang een rotgevoel geven als er zomaar iemand in je huis is geweest. Maar met strafrecht neemt de wet geen wraak namens het slachtoffer. De wet tikt op de vingers omdat inbreken niet mag. Van de wet.

Wat privacy betreft wel even koppiekrab doen voor de criteria daarvoor. Maar er zijn inmiddels overduidelijke voorbeelden waarbij "willens en wetens" privacy gestolen wordt. Op grote schaal zelfs. Waarbij ook overduidelijk is dat dat feitelijk het hoofdmotief is omdat anders de boekhouding nooit sluitend gekregen kan worden. Het fijne van strafrecht is echter dat niet de geleden schade leidend is maar de daad zelf. Zoals bijvoorbeeld inbreken. Dat is strafbaar ongeacht de schade. Als je een fets pikt en je zet die later terug, dan heb je nog steeds een fiets gepikt. En dat blijft strafbaar.
25-05-2023, 10:59 door Anoniem
Door Anoniem: Een oplossing hier kan zijn een strafrecht component aan de AVG toe te voegen.

Het gaat er niet om dat de dader bestraft wordt, het gaat (de slachtoffers) erom dat ze hun "schade" vergoed krijgen.
Als de dader in de gevangenis gaat geeft dat wellicht een gevoel van genoegdoening, maar eigenlijk willen ze gewoon geld.
Maar het probleem is dus: hoeveel geld dan? Willen we zo'n systeem als in Amerika, waar je een paar miljoen kunt
krijgen omdat je je tong gebrand hebt aan de hete koffie uit een beker waar geen "pas op! heet!" op stond?
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.